Διεθνής παρέμβαση των Ελλήνων δικηγόρων για το προσφυγικό ζήτημα
Το προσφυγικό ζήτημα και η μεταναστευτική κρίση ήταν τα ζητήματα που κυριάρχησαν στην ετήσια διεθνή συνάντηση των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων (“Presidents Conference”), η οποία, όπως κάθε Φεβρουάριο, πραγματοποιήθηκε και φέτος στη Βιέννη με μεγάλη συμμετοχή, παρουσία κορυφαίων εκπροσώπων της ευρωπαϊκής, αμερικανικής και διεθνούς δικηγορικής κοινότητας, παράλληλα με τη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE).
Στη φετινή συνάντηση τέθηκε με έμφαση το πρόβλημα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στα ελληνικά νησιά, από το βασικό δε ομιλητή (τον Ιρλανδό David Conlan Smith) διατυπώθηκε σκληρή κριτική ως προς τον τρόπο μεταχείρισης των εισερχομένων από τις ελληνικές Αρχές, τις κακές συνθήκες και την έλλειψη δομών υποδοχής, την παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη μη παροχή νομικής βοήθειας κλπ. Μάλιστα, δημοσιοποιήθηκε από τον ίδιο και ανώνυμη καταγγελία Ελληνίδας δικηγόρου, η οποία, ως εργαζόμενη για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που βρέθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στη Λέσβο, περιέγραφε με ιδιαίτερα δηκτικό τρόπο τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. Στις τοποθετήσεις που ακολούθησαν επισημάνθηκε κυρίως η ανάγκη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του σεβασμού των κανόνων δικαίου, αλλά και η ανάγκη συνολικότερης θεώρησης του προβλήματος και των αιτίων που το προκαλούν, χωρίς όμως να λείψουν και κάποιες ακραίες (απομονωμένες, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια) απόψεις, όπως για «απόκρουση» των εισερχομένων και άλλες αντίστοιχες.
Αφού ολοκληρώθηκαν οι ομιλίες των βασικών ομιλητών, μετά από αίτημα της ελληνικής πλευράς (στη συνεδρίαση συμμετείχαν ο Πρόεδρος του ΔΣΘ κ. Νίκος Βαλεργάκης και ο επικεφαλής της ελληνικής Αντιπροσωπείας στη CCBE κ. Παναγ. Περάκης, ενώ παρών ήταν και ο πρώην Πρόεδρος της CCBE κ. Σωτήρης Φέλιος) προς τον προεδρεύοντα Πρόεδρο του Αυστριακού Δικηγορικού Συλλόγου, δόθηκε ο λόγος στον επικεφαλής της ελληνικής Αντιπροσωπείας.
Ο κ. Περάκης, αφού υπενθύμισε σε όλους ότι η ελληνική Αντιπροσωπέια έχει πρωτοστατήσει στη δραστηριοποίηση της CCBE στο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα, όπως και ότι η ίδρυση της σχετικής Ομάδας Εργασίας (Migration Working Group) αλλά και η υιοθέτηση Διακήρυξης της CCBE για το θέμα ήταν ελληνικές προτάσεις, αναφέρθηκε στην κατάσταση και το μέγεθος του προβλήματος που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα μας. Χωρίς καθόλου να αποσιωπηθούν οι μέχρι σήμερα αναμφισβήτητες ευθύνες της ελληνικής Πολιτείας, οι ολιγωρίες και οι αδυναμίες της, καταδείχθηκε σε όλους ότι είναι απολύτως υποκριτικό το τεράστιο αυτό ζήτημα να εμφανίζεται ως ελληνικό πρόβλημα. Καταδείχθηκε επίσης ότι καμία απολύτως χώρα (πολύ περισσότερο η Ελλάδα της κρίσης, με τις ελλιπείς υποδομές και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα) δεν θα μπορούσε μόνη της να τα καταφέρει. Ειδικά ως προς τη Λέσβο και τις συνθήκες που επικρατούν εκεί, ο κ. Περάκης εξήγησε στους παρισταμένους εκπροσώπους των ευρωπαίων και αμερικάνων δικηγόρων ότι πρόκειται για ένα μικρό νησί, λίγων χιλιάδων κατοίκων, το οποίο, χωρίς να διαθέτει καμιά σχετική υποδομή, βρέθηκε ξαφνικά να πρέπει να διαχειρισθεί καθημερινά δεκάδες χιλιάδες δυστυχισμένους ανθρώπους που φτάνουν εκεί, χωρίς τα στοιχειώδη για την επιβίωσή τους. Επισήμανε ότι εκτός από τα προβλήματα αυτών των ανθρώπων (προβλήματα επιβίωσης κατ΄ αρχήν), προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι τοπικές κοινωνίες, ειδικά δε αυτές των ελληνικών νησιών όπως της Λέσβου, οι κάτοικοι των οποίων, με αυταπάρνηση πολλές φορές ή ακόμη και με κίνδυνο της ίδιας τους της ζωής, κάνουν ο,τι μπορούν για να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους. Συνεπώς, όσο εύκολη είναι η κριτική από μακριά, τόσο δύσκολη είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος επί τόπου, εκεί που ταυτόχρονα πρέπει να δοθούν ρούχα και φάρμακα, να βρεθεί στέγη και τροφή, να μην υπάρχουν καθυστερήσεις στις διαδικασίες που προβλέπονται για το άσυλο, αλλά ούτε και παραγνώριση όσων προβλέπει η Συνθήκη του Σέγκεν. Και οι ροές συνεχίζονται αυξανόμενες, ανεξάρτητα από το υπαρκτό μεν ζήτημα της αποτελεσματικότητας ή μη της φύλαξης, η οποία όμως δεν είναι δυνατόν να υψώσει τείχη στη θάλασσα ούτε να κατεβάσει από τις βάρκες τους απελπισμένους.
Συνεπώς, το ζήτημα είναι περίπλοκο και για να αντιμετωπισθεί απαιτεί τη συνεργασία όλων. Όλοι μαζί στην Ευρώπη πρέπει να δουλέψουμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Απαιτούνται πολύπλευρες δράσεις, διάθεση σημαντικών πόρων, ανθρώπινο δυναμικό, αναθεώρηση του νομικού πλαισίου, νέες πολιτικές πρωτοβουλίες. Στο πλέγμα αυτό δράσεων, απαραίτητη είναι και η συμμετοχή των δικηγόρων, στο πλαίσιο της οποίας, πέραν όλων των άλλων που μπορούν να κάνουν (προγράμματα εθελοντισμού, παροχή νομικής βοήθειας, υπηρεσίες Παρατηρητηρίου, εκδόσεις μικρών χρηστικών Οδηγών, επιμόρφωση κλπ), ο κ. Περάκης πρότεινε να διεκδικηθεί από τα θεσμικά όργανα των ευρωπαίων δικηγόρων η συμμετοχή τους στις διάφορες διαδικασίες που κατά περίπτωση προβλέπονται (ήτοι, η ανάληψη από τους δικηγόρους της διεκπεραίωσης κάποιων απ΄ αυτές τις διαδικασίες), στις οποίες ούτως ή άλλως τα κράτη -ιδίως αυτά της πρώτης γραμμής- αδυνατούν αντικειμενικά να αντεπεξέλθουν.
Τέλος, ο κ. Περάκης ενημέρωσε για την πρόσφατη απόφαση του ΔΣΑ με την οποία αποφασίστηκε η ανάληψη Δράσης στο θέμα και η λειτουργία, σε συντονισμό με τη CCBE, της Επιτροπής για θέματα Μετανάστευσης, κάλεσε δε όλους σε κοινή δράση, δηλώνοντας την ετοιμότητα των Ελλήνων δικηγόρων να εργασθούν μαζί με τους ευρωπαίους συναδέλφους τους για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών του ανθρωπισμού στην αντιμετώπιση αυτής της μεγάλης κρίσης.
Η ελληνική απάντηση έγινε δεκτή με χειροκροτήματα από τους παρισταμένους, αμέσως δε εξέφρασαν την κατανόηση και υποστήριξή τους τόσο ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της CCBE κ. Patrick Henry, όσο και ο ίδιος ο Πρόεδρος της CCBE κ. Michel Benichou. Στη συνέχεια, το λόγο έλαβε ο επικεφαλής του Γερμανικού Δικηγορικού Συλλόγου, ο οποίος ανακοίνωσε την ανάληψη πρωτοβουλίας για τη συγκέντρωση ενός ικανού ποσού από δυνάμενους να συμβάλουν ευρωπαϊκούς δικηγορικούς Συλλόγους (ήδη αρκετοί δήλωσαν ότι θα συμμετάσχουν, όπως ο εθνικός Δικηγ. Σύλλογος του Βελγίου, της Γαλλίας, της Ισπανίας, του Λουξεμβούργου κλπ), με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί η απασχόληση για ένα κατ΄ αρχήν έτος ενός μικρού αριθμού ελλήνων δικηγόρων σε hot spots, παρέχοντας εκεί νομική βοήθεια. Επισημαίνεται ότι αρκετές ημέρες πριν από την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας είχε υπάρξει, μέσω της Γερμανικής Αντιπροσωπείας στη CCBE, επικοινωνία με τον επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας και είχε ζητηθεί η γνώμη της ελληνικής πλευράς (η οποία ήταν ασφαλώς θετική), σε συνεργασία με την οποία, άλλωστε, συμφωνήθηκε ότι θα υλοποιηθεί αυτή η σημαντική πρωτοβουλία.
Εν κατακλείδι, στη διεθνή αυτή νομική συνάντηση κατέστη σαφές ότι οι έλληνες δικηγόροι είναι παρόντες με θέσεις και δράσεις στο μεγάλο αυτό θέμα που απασχολεί όχι μόνο τη χώρα μας αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, έτοιμοι να συμβάλλουν ενεργά στην αντιμετώπισή του σύμφωνα με τις αρχές του κράτους δικαίου.
