Η Δανειακή Σύμβαση μεταξύ Ελλάδας - κρατών μελών Ευρωζώνης και η Εθνική μας Κυριαρχία

Embedded Scribd iPaper - Requires Javascript and Flash Player
O ∆ΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ την Πέµπτη 15 Ιουλίου 2010 και ώρα 7.00 µ.µ. στην αίθουσα τελετών του ∆ΣΑ µε θέµα: Σας προσκαλεί σε εκδήλωση, που διοργανώνει
«Η ∆ανειακή Σύµβαση µεταξύ Ελλάδας και η Εθνική µας Κυριαρχία» κρατών µελών Ευρωζώνης
2
Χαιρετισµό θα απευθύνει ο κ. ∆ηµήτρης Παξινός,
Πρόεδρος ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθηνών
Οµότιµος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών Καθηγητής Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Αν. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Κρήτης Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Λονδίνου
- Κώστας Μπέης,
Οµιλητές:
- Κώστας Χρυσόγονος, - Νότης Μαριάς,
- Αλέκα Μανδαράκα-Σέππαρντ, Παρεµβάσεις:
Οµότιµος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών Γενικός Γραµµατέας Α∆Ε∆Υ
- Γιώργος Κασιµάτης, - Ηλίας Ηλιόπουλος,
Πρόεδρος Οµοσπονδίας Συνταξιούχων ∆ηµοσίων Υπαλλήλων
- Παναγιώτης Βαβουγιός,
3
4
Κυρίες και κύριοι, σας ευχαριστούµε πολύ που είσαστε µαζί µας σε στιγµές δύσκολες. Θα πρέπει όλοι από κοινού να στρέψουµε την προσπάθειά µας σε ορισµένα πράγµατα, τα οποία είναι καθοριστικά για το µέλλον. Είναι ώρα να αγωνιστούµε όλοι για την προάσπιση του Συντάγµατος, της ΕΣ∆Α, των ευρωπαϊκών αξιών και των κατακτήσεων και να µην επιτρέψουµε να µας γυρίσουν πίσω πολλά χρόνια και να µετατραπεί αυτή η χώρα, εφόρου ζωής, σε φόρο υποτελή. Το νοµικό οπλοστάσιο το έχουµε. Χρειάζεται κατάθεση ψυχής, για να φέρουµε σε πέρας µία τέτοια αποστολή, και να διαθέσουµε λίγο χρόνο, για να εγγυηθούµε στους συνταξιούχους, στις ευάλωτες κοινωνικές οµάδες, στα νέα παιδιά ότι υπάρχουµε και προσπαθούµε να διασφαλίσουµε ότι το Σύνταγµα και οι νοµοθετικές διατάξεις είναι πάγιες, τηρούνται, προστατεύονται και δεν µεταλλάσσονται κατά τις περιστάσεις. Ειδικά σήµερα έχουµε ανάγκη στις σταθερές αξίες, ώστε να µπορέσουµε να κτίσουµε γερά θεµέλια. ∆εν θα πω περισσότερα. Θα δώσω το λόγο στην κ. Αλέκα
5
∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
Μανδαράκα-Σέππαρντ, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Λονδίνου, η οποία είναι φίλη από το Πανεπιστήµιο, δικηγόρος. Μετά από πολλά χρόνια επικοινωνήσαµε, µε αφορµή µία έκθεση που γινόταν και στην οποία ήταν προσκεκληµένη, και µου είπε: «∆εν αντιδράτε σε αυτά που βλέπετε για τους συνταξιούχους; Βρήκα κάποιους ∆ικηγόρους στον Πειραιά, οι οποίοι το βρήκαν φυσιολογικό και γελούσαν». Έτσι ξεκίνησε αυτή η ανανέωση της φιλίας µας. Την ρώτησα: «αν θέλεις να ασχοληθείς» –υπάρχουν στο Λονδίνο αρκετοί Έλληνες, οι οποίοι µπορούν να βοηθήσουν και µου είπε ότι προσφέρονται να βοηθήσουν και να δούµε τον τρόπο– «να έλθεις να συνδράµεις σε αυτό το έργο, το οποίο είναι ένα έργο για τις επόµενες γενιές, για τα επόµενα πενήντα, εκατό χρόνια». Έτσι λοιπόν βρίσκεται µαζί µας –«και της είπα ότι αυτό που χρειάζεται σε τέτοιες περιπτώσεις»– γιατί το επιστηµονικό προσωπικό το έχουµε, επιστήµονες έχουµε- «είναι ψυχή». Αφού λοιπόν έχει ψυχή, ας ξεκινήσουµε µε την κ. Μανδαράκα-Σέππαρντ και να δούµε αν αυτή η ψυχή θα έχει και συνέχεια. ΑΛΕΚΑ ΜΑΝ∆ΑΡΑΚΑ-ΣΕΠΠΑΡΝΤ (Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Λονδίνου):
6
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Αξιότιµοι συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, Είµαι Ελληνίδα, όπως ακούσατε, ∆ικηγόρος, µέλος του ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και νοµικός του Αγγλικού ∆ικαίου και έχω εκπαιδευτεί στο Ναυτιλιακό ∆ίκαιο. ∆ιαµένω και δουλεύω στην Αγγλία επί 35 χρόνια και δεν έχω, όπως καταλαβαίνετε, την ευγλωττία στα Ελληνικά των σπουδαίων οµιλητών σας. Όµως, θα προσπαθήσω να είµαι σαφής και ολιγόλογη. ∆εν είµαι εδώ για να αγορεύσω. Σαν Ελληνίδα εξωτερικού παρατηρώ µε θλίψη τι γίνεται στον τόπο µας και ήλθα να υποστηρίξω την αξιοθαύµαστη πρωτοβουλία που πήρε ο Σύλλογός µας
µε τον Πρόεδρο κ. Παξινό και παλιό αγαπητό συµφοιτητή µου. ∆εν είµαι ειδικός συνταγµατολόγος και σαφώς δεν θα εκφράσω επιστηµονική γνώµη σε συνταγµατικά θέµατα. Έχετε τους άλλους καθηγητές που είναι ειδικευµένοι. Η ειδικότητά µου είναι στο Ναυτικό ∆ίκαιο και οι έρευνές µου σαν καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Λονδίνου µε έχουν οδηγήσει στην εξέταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και στο ∆ιεθνές ∆ίκαιο. Όταν ήµουν στην Ελλάδα στις αρχές Ιουνίου για τα Ποσειδώνια, µου έκανε έκπληξη το ότι πολλοί συνάδελφοι δεν είχαν διερωτηθεί, αν αυτά που θα προκύψουν µε την προτεινόµενη νοµοθεσία είναι συνταγµατικά, σύµφωνα µε τη ∆ιεθνή Σύµβαση των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων. Μόνο όταν µίλησα µε τον Πρόεδρό µας, ∆ηµήτριο Παξινό, βρήκα ανταπόκριση και συµπτωµατικά είχε και εκείνος τις ίδιες ερωτήσεις και ανησυχίες, που είχα κι εγώ. Και γι’ αυτό συγχαίρω τον Πρόεδρο και τους συναδέλφους που οργάνωσαν την συγκέντρωση στις 15 Ιουνίου και την παρούσα. Το Μνηµόνιο των οµιλητών της 15ης Ιουνίου είναι πάρα πολύ αξιόλογο και πρέπει να διαβαστεί από όλους µας. Ειδικοί καθηγητές σε αυτό το Μνηµόνιο κάνουν µία αξιόλογη προσπάθεια –και χαίροµαι που βλέπω ότι υπάρχουν Έλληνες µε ιδανικά– να αναλύσουν τα προβλήµατα, που πλήττουν την Ελλάδα, µε βαθιά επιστηµονική και νοµική ανάλυση. Η παρουσία µου εδώ δεν είναι για να κάνω την ανάλυση των προβληµάτων, αλλά να θέσω ερωτήµατα, όπως είπε ο κύριος Πρόεδρος. Είναι πιο εύκολο να ρωτάς, παρά να δίνεις απαντήσεις στις ερωτήσεις. Ελπίζω µ’ αυτό τον τρόπο να µπορέσουµε να επεκτείνουµε τη διερεύνηση των σοβαρών νοµικών θεµάτων που προκύπτουν µε τον προτεινόµενο Ν. 3845/2010 για τον Μηχανισµό Στήριξης της Ελληνικής Οικονοµίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (σύµφωνα µε τη Σύµβαση 8/5/10) και το ∆ΝΤ (σύµφωνα µε το ∆ιακανονισµό Χρηµατοδότησης Αµέσου Ετοιµότητας 10/5/10). Από αυτά που έχω διαβάσει, θέλω να κάνω τρεις γενικές πα7
ρατηρήσεις µε σχόλια και έπειτα θα ασχοληθώ λίγο µε το Ασφαλιστικό. 1. Είναι η Σύµβαση µε την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ∆ιακανονισµός µε το IMF (∆ΝΤ) συνταγµατικά σωστά, ή αλλιώς δηµοκρατικά χωρίς REFERENDUM, δηλαδή χωρίς το προκαταρτικό ψήφισµα από τον Ελληνικό λαό, ότι οι Έλληνες δέχονται να προχωρήσουν µε αυτό τον τρόπο; Καταλαβαίνω από όσα έχουν ειπωθεί –δεν ζω εδώ, αλλά διαβάζω– ότι η Κυβέρνηση ψηφίστηκε µε βάση ότι η Οικονοµία ήταν καλή και θα γινόταν καλύτερη. Επειδή ο παραπάνω νόµος και οι δανειακές συµφωνίες επηρεάζουν, όχι µόνο τα δικαιώµατα µιας ορισµένης τάξης Ελλήνων, αλλά όλη την Ελλάδα, µπορεί να ειπωθεί ότι χωρίς δηµοψήφισµα, ή την απαιτούµενη πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, η Ελλάδα είναι σε κατάσταση εξωτερικής οικονοµικής δικτατορίας ή κατοχής. Οτιδήποτε είναι πιθανόν να συµβεί, απ’ ό,τι έχω διαβάσει στη σύµβαση του δανείου, αν το δάνειο δεν αποπληρωθεί στο χρόνο που προβλέπεται. Το δάνειο προβλέπει π.χ. ότι θα γίνουν κατασχέσεις και πλειστηριασµός κρατικών περιουσιών µε όρους που ο Ελληνικός λαός δεν έχει ψηφίσει. Simply, Greece gives away sovereignty rights. Σήµερα στο ραδιόφωνο έλεγαν µε χαρά ότι θα πληρωθεί η δεύτερη δόση του δανείου, αλλά δεν ρωτούν πώς θα µπορέσει η Ελλάδα να εξοφλήσει το δάνειο χωρίς πιο ευνοϊκούς όρους. Αυτή ήταν η πρώτη µου ερώτηση και ελπίζω οι άλλοι οµιλητές να ασχοληθούν µε αυτή. 2. ∆ιάβασα στο Μνηµόνιό σας (15/6/10) ότι στην ουσία η Ελληνική Κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει τον Ελληνικό Λαό για την «αναγκαιότητα συµµόρφωσής» του και αυτό είναι προφανές από τα µέτρα που παίρνει η Κυβέρνηση. Όλοι οι σκεπτόµενοι καταλαβαίνουν ότι αυτό µοιάζει µε µια σουρεαλιστική παρωδία. Φαίνεται ότι ο Ελληνικός Λαός είναι στο σκαµνί της κατηγορίας. Και ερωτώ: για ποιο έγκληµα δικάζεται ο λαός; Ποιος
8
4. Ερχόµενη τώρα στο Ασφαλιστικό, για το οποίο είµαι εδώ, ερωτώ: είναι νόµιµο κατά το Ελληνικό Σύνταγµα να ελαττωθούν οι συντάξεις, για τις οποίες οι περισσότεροι δικαιούχοι δούλεψαν και πλήρωσαν µηνιαίες συνεισφορές; (∆εν µιλάµε για τα υψηλά ποσά που µπορεί να έχουν δοθεί σε µερικές περιπτώσεις, χωρίς ακόµα τη συµπλήρωση των προγραµµατισµένων ετών υπηρεσίας, που και αυτό είναι σφάλµα πολιτικών, οι οποίοι το επέτρεψαν). ∆εν είναι οι προβλέψεις
9
3. Και αυτό µε φέρνει στην επόµενη ερώτηση: ποιος φυλάει τους φύλακες? (who guards the guards?). Το δηµοκρατικό και πολιτικό σύστηµα θα πρέπει να προβλέπει επιπτώσεις για παραβιάσεις από µέλη του Κοινοβουλίου. Για παράδειγµα, στην Αγγλία ο δηµοκρατικός και κοινοβουλευτικός µηχανισµός ανάγκασε τους πολιτικούς που χρησιµοποίησαν χρήµατα από το κοινό ταµείο για προσωπικές δαπάνες (πέρα από αυτές που είχαν δικαίωµα) να επιστρέψουν τα χρήµατα (το λεγόµενο «MP expenses», όπως ξέρετε.) Τι γίνεται αντίστοιχα µε τους Έλληνες Βουλευτές σε τέτοιο θέµα; Πρέπει να υπάρχουν παρόµοιες διατάξεις και για αυτούς.
έφερε την Ελλάδα σ’ αυτήν την κατάσταση; Πού είναι οι υπεύθυνοι που κρύβονται, χωρίς απολογία και µέτρηµα των δικών τους ευθυνών; Μιλάνε για φοροφυγάδες; Ποιος φταίει γι’ αυτό; Γιατί οι εκάστοτε κυβερνήτες δεν είχαν σύστηµα για φορολογικό έλεγχο; Γιατί ο φτωχός λαός πρέπει να πληρώσει για τα λάθη αυτών που εκάστοτε κυβερνούν και τους οποίους ο λαός ο ίδιος εµπιστεύτηκε να διαχειρίζονται δηµοκρατικά και δίκαια τις υποθέσεις της χώρας µας; ∆εν προτείνω να κάνουµε εδώ τον απολογισµό όλων αυτών που έχουν ευθύνη. Όπως όλοι γνωρίζουµε, οι ρίζες της οικονοµικής κρίσης είναι διεθνείς και η κατάρρευση άρχισε από ασυλλόγιστους τραπεζίτες και κυβερνήτες που έχουν ξεφύγει το σκαµνί της κατηγορίας.
10
5. Και αν υποθέσουµε ότι ο νόµος 3845/2010, που προβλέπει για µια οµάδα µέτρων συντήρησης, είναι συνταγµατικός, οι διατάξεις του, που προβλέπουν τη µείωση συντάξεων, δεν είναι σε αντίθεση µε τις διατάξεις της ∆ιεθνούς Συνθήκης, η οποία προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώµατα και ιδιαίτερα το Πρωτόκολλο 1, άρθρο 1, που προστατεύει τα περιουσιακά δικαιώµατα; Το δικαίωµα της σύνταξης, που έχει αποκτηθεί νόµιµα, περιλαµβάνεται σ’ αυτή την κατηγορία δικαιωµάτων. α. Και σε αυτό το σηµείο θα ήθελα να κάνω ένα παραλληλισµό αυτού του θέµατος µε την υπόθεση του Αγγλικού ∆ικαστηρίου των Εφετών στην NORTHERN ROCK: Όταν πτώχευσε η NORTHERN ROCK, η Αγγλική κυβέρνηση µε την Τράπεζα της Αγγλίας έπρεπε να πάρουν µέτρα να τη σώσουν, για να εµποδίσουν την κατάρρευση και άλλων financial institutions. Η NORTHERN ROCK εθνικοποιήθηκε µε έναν ειδικό νόµο (the Banking Act 2009) που ψηφίστηκε γι’ αυτό το σκοπό. Οι µέτοχοι και investors (150.000 περίπου) της NORTHERN ROCK έχασαν την αποζηµίωση για το µερίδιό τους, εξ αιτίας των αναγκαστικών µέτρων που πήρε η κυβέρνηση µε την Αγγλική Τράπεζα. Το 2009 έκαναν αγωγή στο Αγγλικό ∆ικαστήριο για judicial review της απόφασης της κυβέρνησης να µη τους αποζηµιώσει και έφθασαν µέχρι το Εφετείο. Προφανώς είχαν έννοµο δικαίωµα δικονοµικά να κάνουν προσβολή των µέτρων που πήρε η κυβέρνηση. Η βάση της αγωγής ήταν ότι ο νόµος,
του νόµου αυθαίρετες και ανυπόστατες, ακόµα και αν λάβουµε υπόψη τη δικαιολογία των αναγκαστικών µέτρων για το εθνικό συµφέρον; Το νοµοσχέδιο για το Ασφαλιστικό ψηφίστηκε χθες µε ψήφους 156, έναντι 128, ισχυρή αντίσταση. Ο Υπουργός Οικονοµικών, διάβασα, εγγυήθηκε τη διασφάλιση αξιοπρεπούς σύνταξης για κάθε δικαιούχο. Τι σηµαίνει αυτό σε ποσά; Το καταλαβαίνετε, ή είναι µόνο λόγια του αέρα;
the Banking Act και ο µηχανισµός της αποζηµίωσης, ήταν εναντίον του Πρωτοκόλλου 1, άρθρο 1, της ∆ιεθνούς Συµβάσεως που προστατεύει Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα και ειδικά το περιουσιακό τους δικαίωµα, δηλαδή τις µετοχές από τις καταθέσεις τους, για τις οποίες έπρεπε να αποζηµιωθούν από την κυβέρνηση. Ισχυρίστηκαν ότι ο µηχανισµός αποζηµίωσης ήταν παράνοµος, άδικος και δυσανάλογος. Στην ουσία το αίτηµά τους ήταν ότι η κυβέρνηση δεν έπρεπε να τους τιµωρήσει µε το να αποκλείσει την αποζηµίωσή τους για τα λάθη που έκανε η Northern Rock. Αλλά για να µη πολυλογώ, έχασαν τη δίκη. Το ∆ικαστήριο αποφάσισε ότι ο νόµος προέβλεπε αναλυτικά τα µέτρα που έπρεπε να παρθούν για το ευρύτερο δηµόσιο συµφέρον, σε σύγκριση του µερικού περιουσιακού δικαιώµατος των καταθετών. Η πρόσφατη αίτησή τους στο Supreme court for leave to appeal απορρίφθηκε και αυτοί που έχασαν πολλά, θα προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων, εφόσον έχουν τώρα εξαντλήσει όλα τα δικονοµικά µέσα στην Αγγλία. β. Το σχόλιό µου εδώ είναι ότι σε σύγκριση µε το δικαίωµα των Ελλήνων συνταξιούχων, οι περισσότεροι καταθέτες στο NORTHERN ROCK είχαν έξτρα να καταθέσουν και η επιβίωσή τους δεν εξαρτιόταν από αυτά τα χρήµατα µόνο. Επιπλέον, the Banking Act was passed after wide public consultation. γ. Ο άλλος παραλληλισµός που µπορεί να γίνει µε την NORTHERN ROCK στη προκειµένη περίπτωση της Ελλάδας είναι ο εξής: µας λένε ότι η Ελλάδα έχει πτωχεύσει εξαιτίας της αδυναµίας της να πληρώσει τα παλιά χρέη. Η Ευρώπη (µητέρα όλων των Ευρωπαϊκών χωρών της Ένωσης) στην ουσία «Ευρωπαιανίζει» την Ελλάδα µε τους όρους της (ίδιο µε το nationalisation). Και ερωτώ: για ποιο δηµόσιο συµφέρον έγινε αυτό; Για να σώσουµε το Ευρώ
11
6.
και τους Ευρωπαίους δανειστές; Το προέβλεπε αυτό η Ευρωπαϊκή Σύµβαση, όταν η Ελλάδα έγινε µέλος του Ευρώ; Τι ήταν οι όροι των τότε δανειστών για αδυναµία πληρωµής; Αυτές οι ερωτήσεις δεν αφορούν µόνο το Ενοχικό ∆ίκαιο, αλλά το Ευρωπαϊκό και ∆ιεθνές Οικονοµικό ∆ίκαιο. δ. Με απλά λόγια, φαίνεται ότι οι δανειστές της Ελλάδας (Ευρωπαίοι τραπεζίτες) πήραν σωσίβιο από την Ευρωπαϊκή Ένωση µε αντίτιµο να έχει το δικαίωµα η Ευρωπαϊκή Ένωση να προβεί, µε την οντότητά της, στη κατάσχεση και τον πλειστηριασµό Ελληνικής περιουσίας, γιατί ίσως κάτι τέτοιους όρους δεν θα τους προέβλεπαν οι δανειακές συµβάσεις που έκαναν οι τραπεζίτες µε την Ελλάδα.
7.
12
Στην περίπτωση των συνταξιούχων, είναι πολλές οι ερωτήσεις και τα νοµικά θέµατα που πρέπει να αναλυθούν, δικονοµικά, ουσιαστικά, συνταγµατικά και θέµατα Ευρωπαϊκού και ∆ιεθνούς ∆ικαίου. α. Πρώτον, ποια είναι η δικονοµική διαδικασία προσβολής του νόµου των µέτρων;
Αλλά και πάλι ερωτώ: υπάρχει άλλη λύση-διέξοδος για την Ελλάδα; Η παρούσα διέξοδος είναι πολιτική. Έχω µείνει έκπληκτη µε την ταχύτητα της συγγραφής όλων των εκτεταµένων συγγραµµάτων και του περίπλοκου νόµου. Γιατί έγιναν όλα τόσο γρήγορα και ξαφνικά; Φαίνεται σαν να ήταν προσχεδιασµένα. Ο λαός µε το δίκιο του έχει αγριέψει και πήρε τους δρόµους για να ακουστεί, εφόσον η γνώµη του δεν πάρθηκε προτού γίνουν όλα αυτά. Φυσικά, καµία µορφή βίας επιτρέπεται. Λέγεται στον ξένο Τύπο ότι µε το σπάσιµο της Eurozone θα µπορούσε να επισπευστεί η οικονοµική ανάπτυξη των αδύναµων ευρωπαϊκών χωρών (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία) για να δηµιουργηθεί µεγαλύτερος συναγωνισµός.
8.
β. Ποιος έχει έννοµο δικαίωµα να προσβάλει το νόµο; γ. Ποιο δικαστήριο έχει αρµοδιότητα και δικαιοδοσία; δ. Είναι θέµα µόνο συνταγµατικού ή επίσης και ευρωπαϊκού δικαίου;
9.
10. Ο αγώνας που αρχίσατε είναι αξιόλογος, αλλά δύσκολος, γιατί χρειάζεται συνεργασία όλων των σκεπτοµένων Ελλήνων. Όπως εσείς έχετε αρχίσει αυτή την κίνηση, θέλω να πιστεύω ότι και άλλοι θα ακολουθήσουν, για να βρείτε οµαδικά τη λύση των προβληµάτων. Τα δικαιώµατα των Ελλήνων και η Ελλάδα πρέπει να προστατευθούν. ∆ικηγόροι µε ειδική γνώση των νοµικών θεµάτων τα οποία προκύπτουν, που
13
Επιπλέον, οι επιχειρηµατίες και οι εφοπλιστές, που είναι επίσης οι σηµαντικοί φορείς της σωτηρίας της Ελλάδας σε σχέση µε την οικονοµική ανάπτυξη, θα µπορούσαν να συνδράµουν ουσιαστικά σε αυτή τη προσπάθεια. Χρειάζεται ένωση και συστράτευση για έναν ανώτερο σκοπό, το µέλλον της Ελλάδας. Οι λεπτοµέρειες είναι για εκείνους να σκεφτούν το πώς, και υπάρχουν σκεπτόµενοι πατριώτες στη ναυτιλία µας. Η κοινοποίηση των πρακτικών και σε αυτούς θα ήταν χρήσιµη.
Είναι άµεση ανάγκη και υποχρέωσή µας να κάνουµε το παν να σταµατήσουν οι απεργίες που δυσφηµίζουν την Ελλάδα και καταστρέφουν το πιο δυναµικό µέσο εισοδήµατος, τον τουρισµό. ∆εν είµαι πολιτικός, ούτε οικονοµολόγος, αλλά το θέµα προστασίας του τουρισµού µας είναι αυτονόητο. Θα ήθελα να συστήσω στο Σύλλογο να ανακοινώσει την υποστήριξή του στους εργαζόµενους και συνταξιούχους για να καλµάρουν, ιδιαίτερα σ’ αυτή τη θερινή περίοδο. Αυτό θα ήταν µια µεγάλη αρχική επιτυχία αυτής της αξιόλογης κίνησης του Συλλόγου.
11. Το τι γίνεται στην Ελλάδα, είναι πρωτοφανές ιστορικά. Σαν παρατηρήτρια από το εξωτερικό λυπάµαι ιδιαίτερα, γιατί ήµουν υπερήφανη για τις επιτυχίες του Έλληνα και τη βελτίωση της Αθήνας το 2004. Κανένας δεν πρέπει να ξεχνά ότι η Ελλάδα έδωσε τα φώτα της ∆ηµοκρατίας, της Φιλοσοφίας και του Πολιτισµού στον κόσµο και οι πολιτιστικές αρχές µας δεν πρέπει να καταπατηθούν. Ελπίζω ότι κάτι καλό θα βγει από αυτή την εµπειρία και ίσως αυτό να είναι ότι ο Έλληνας πρέπει να αλλάξει τη νοοτροπία της ανευθυνότητας από κυβερνήτες και κάτω. Αλλά η Ελλάδα αξίζει καλλίτερης τύχης και ελπίζω και εύχοµαι να αναδειχθεί πάλι νικητής για ένα καλύτερο αύριο των παιδιών της. Ευχαριστώ πολύ. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
έχουν ακεραιότητα, πατριωτισµό και φιλανθρωπία, µπορούν να βοηθήσουν. Έκκληση βοήθειας και από Άγγλους ∆ικηγόρους µπορεί να είναι εφικτή, όταν τα νοµικά θέµατα έχουν ξεκαθαριστεί.
Ο λόγος τώρα θα δοθεί στον κ. Κώστα Μπέη, Οµότιµο Καθηγητή Πανεπιστηµίου Αθηνών. ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΗΣ (Οµότιµος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών):
14
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Φίλες και φίλοι, Όπως και εσείς, έτσι και εγώ πληγώνοµαι κάθε φορά που ξε-
φυλλίζοντας ξένες εφηµερίδες και περιοδικά, ιδίως από τη Γερµανία, διαβάζω τη χλεύη για το κατάντηµά µας και για τις προσδοκίες τους να κατάσχουν εθνικούς θησαυρούς της πολιτιστικής µας κληρονοµιάς και να τη βγάλουν τον πλειστηριασµό. Βέβαια, όταν τα πρωτοδιάβασα αυτά, δεν πίστευα στα µάτια µου. Είδα όµως ότι πραγµατικά το ∆ιεθνές Σύµφωνο προβλέπει την εξουσία του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας και των χωρών που θα δανείσουν την Ελλάδα δια µέσου του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να κατάσχουν και ακατάσχετα περιουσιακά στοιχεία του Ελληνικού ∆ηµοσίου, όπως είναι η πολιτιστική µας κληρονοµιά, οι αρχαιότητές µας, τα νησιά µας. Ηδονίζονται να τα κατάσχουν και να τα βγάλουν στον πλειστηριασµό. Βέβαια, όταν ένας νοµικός καθίσει και προσεγγίσει αυτές τις φλυαρίες µε προσοχή, θα δει ότι τουλάχιστον, σε πρώτη φάση, τέτοιο κίνδυνο δεν έχουµε. Γιατί; ∆εν ανέλαβε τέτοιες υποχρεώσεις η Ελληνική Κυβέρνηση; Ανέλαβε. Μέσα στο Σύµφωνο υπάρχει ρητά ο όρος της εξουσίας των δανειστών να κατάσχουν ακατάσχετα αντικείµενα της δηµόσιας περιουσίας. Αλλά για να ισχύει αυτή η δέσµευση, θα έπρεπε να κυρωθεί η συµφωνία µε την πλειοψηφία των 3/5 του συνόλου των Βουλευτών. Αυτή την πλειοψηφία δεν µπορούσε να τη διαθέτει η κυβέρνηση και αρκέστηκε, ως εκ τούτου, σε έναν απλό νόµο. Η Σύµβαση δεν κυρώθηκε νοµοθετικώς, αφού περιείχε διατάξεις για τις οποίες ήταν απαραίτητη η πλειοψηφία των 3/5 του συνόλου των Βουλευτών, όπου επαναλήφθηκαν οι διατάξεις που περιέχονται στο Σύµφωνο. Αυτές όµως οι διατάξεις, τουλάχιστον µε την πρώτη µατιά, δεν µπορούν να είναι δεσµευτικές. ∆εν µπορεί να έχει εξουσία κανείς να έλθει να κατάσχει ακατάσχετα αντικείµενα της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονοµιάς και των νησιών µας, όπως ονειρεύονται, γιατί δεν έχει κυρωθεί αυτή η σύµβαση. Απλώς, είπαµε, έγινε ένας νόµος, πάσχει αντισυνταγµατικότητας, και κατά το σηµείο τούτο, αναφορικά δηλαδή µε την ακατάσχετη περιουσία, δεν ισχύει. ∆εν έληξε όµως το ζήτηµα. ∆υστυχώς το πρόβληµα υπάρχει και πρέπει να
15
µας απασχολήσει. Με ποια έννοια: έχουµε από εκεί και πέρα το ενδεχόµενο κάτω από πιέσεις η Ελληνική κυβέρνηση να εκµισθώσει αυτά τα ακατάσχετα περιουσιακά στοιχεία µε πολύχρονες µισθωτικές συµβάσεις. Καµία διάταξη του Συντάγµατος δεν µας προστατεύει από αυτό. Μακάρι να κάνω λάθος και να µε διορθώσετε. Όσο προσπάθησα να µελετήσω το πρόβληµα, δεν βλέπω ότι θα µπορούσε να αποφύγει την πίεση µία εξασθενηµένη ελληνική κυβέρνηση να παραχωρήσει µισθωτικό δικαίωµα πολυετές για την εκµετάλλευση των αρχαιολογικών µας χώρων και για την τουριστική εκµετάλλευση νησιών µας. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι υπαρκτός και πρέπει να µας απασχολήσει πώς εγκαίρως θα πάρουµε τα µέτρα µας και δεν θα αιφνιδιαστούµε την τελευταία στιγµή και να αλαφιαζόµαστε µε προχειρολογήµατα. Ανάµεσα στα άλλα, το ∆ιεθνές Σύµφωνο –που επαναλαµβάνω δεν κυρώθηκε νοµοθετικώς, αλλά απλώς οι διατάξεις του πέρασαν µε απλό νόµο– περιέχει διάταξη, ότι αναφορικά µε αυτή την κατάσχεση των ακατάσχετων περιουσιακών στοιχείων, δικαιοδοσία και αρµοδιότητα θα έχει το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο του Λουξεµβούργου. Και αναρωτιέµαι: αν γίνουν παράνοµες κατασχέσεις, δεν θα έχουν δικαιοδοσία τα Ελληνικά ∆ικαστήρια να προσφύγουµε και να διαγνώσουν ότι σύµφωνα µε το ελληνικό Σύνταγµα είναι άκυρη η κατάσχεση και ο επισπευδόµενος πλειστηριασµός; Θα πρέπει να τρέχουµε στο Λουξεµβούργο, για να αποφανθεί το Λουξεµβούργο, αν είναι άκυρη η κατάσχεση που έγινε; Με την πρώτη µατιά φαίνεται τρελό. Αλλά ούτε το πρώτο είναι, ούτε το τελευταίο από τα τρελά που συµβαίνουν σε αυτό τον τόπο. ∆εν θα σας απασχολήσω περισσότερο, παρά µόνο µε δύο ακόµη σκέψεις: Η µία είναι συναισθηµατική. Έχω την αίσθηση ότι βρισκόµαστε εκεί που βρίσκονταν οι Αθηναίοι την εποχή του ∆ηµήτριου του πολιορκητή, σε τέτοιο χάλι κατάπτωσης, που του είχαν παραχω-
16
Η δεύτερη σκέψη είναι τι γίνεται µακροπρόθεσµα. Είναι ολοφάνερο, κυρίες και κύριοι, ότι έχουµε οξύτατο πολιτικό, πολιτειακό πρόβληµα. Το κράτος µας έχει σαπίσει και πρέπει να το καταλάβουµε αυτό. Χρειαζόµαστε νέο πολίτευµα, χρειαζόµαστε µελέτη. Κάνω έκκληση στον Πρόεδρο του ∆ικηγορικού Συλλόγου να συγκεντρώσει ανθρώπους που έχουν γνώση και να γίνει µία προετοιµασία για ένα υγιές πολίτευµα. Το πολίτευµα αυτό, της φαυλοκρατίας, επιτέλους πρέπει να ανατραπεί. Αυτές τις σκέψεις θέλω να θέσω υπόψη σας και θα ήµουν ευτυχής, αν θα µπορούσαν να βρουν κάποια απήχηση και στις δικές σας ευαισθησίες. Ευχαριστώ για την προσοχή σας. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
ρήσει τον ίδιο τον Παρθενώνα να χρησιµοποιεί ως ιδιωτική κατοικία. Σε αυτό το χάλι περίπου βρισκόµαστε και τώρα.
Παρακαλώ τον κ. Κώστα Χρυσόγονο, Καθηγητή Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, να έλθει στο Βήµα και τον ευχαριστώ για όλη τη βοήθεια που µας έχει παράσχει και που θα συνεχίσει να παρέχει. ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ (Καθηγητής Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης):
Σας ευχαριστώ εγώ από την πλευρά µου, κύριε Πρόεδρε, για την τόσο τιµητική πρόσκληση για δεύτερη φορά µέσα σε ένα µήνα. ∆εν θα επαναλάβω βεβαίως όσα είχα πει για το θέµα στην προηγούµενη εκδήλωση που είχε γίνει εδώ στις 15 Ιουνίου του 2010.
17
Επιτρέψτε µου µόνο να πω τελείως επιγραµµατικά ότι κατά την άποψή µου η Ελλάδα εισέρχεται µε ταχύτητα στη πιο επικίνδυνη στροφή της µεταπολεµικής της ιστορίας. Τα επόµενα χρόνια προµηνύονται για τον Ελληνικό Λαό τα δυσκολότερα από την περίοδο της γερµανικής κατοχής. Στην πραγµατικότητα, άλλωστε, η χώρα από το Μάιο και µετά τελεί υπό µία µετανεοτερική εκδοχή οικονοµική ξένης κατοχής, που είναι η περιβόητη «τρόικα» και ο «µηχανισµός στήριξης της Ελληνικής οικονοµίας», που για µένα δεν είναι µηχανισµός στήριξης της Ελληνικής οικονοµίας, είναι µηχανισµός στήριξης των ξένων δανειστών. Ας µου επιτραπεί εδώ, εν είδει παρενθέσεως, να πω ότι όση ευθύνη για την υπερχρέωση φέρουν οι Ελληνικές Κυβερνήσεις, που αλόγιστα και ανεύθυνα δανείζονταν και άρα και οι ψηφοφόροι, οι οποίοι τις ανεδείκνυαν, άλλη τόση φέρουν οι διοικήσεις των ξένων χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων, που εξίσου αλόγιστα και ανεύθυνα δάνειζαν και συνεπώς και οι µέτοχοί τους. Άρα, δεν είναι λογικό και δεν είναι και βιώσιµο βεβαίως να επιδιώκεται µέσω αυτού του µηχανισµού, ασύµµετρης κατ’ ουσία πτώχευσης, να επιρριφθούν όλες οι συνέπειες της υπερχρέωσης και της διαγραφόµενης παύσης πληρωµών, σε βάρος του Ελληνικού Λαού και αντιθέτως να επιχειρείται να ικανοποιηθούν στο ακέραιο οι δανειστές. Αυτό δεν είναι το κύριο αντικείµενο της εισήγησής µου, απλώς το λέω εισαγωγικά. Το κύριο αντικείµενο είναι η ∆ανειακή Σύµβαση. Η ∆ανειακή Σύµβαση που υπογράφτηκε στις 8 Μαΐου του 2010 µεταξύ, αφενός, της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας ως δανειολήπτη και, αφετέρου, των κρατών µελών της Ευρωζώνης, εκτός της Οµοσπονδιακής ∆ηµοκρατίας της Γερµανίας, και του γερµανικού πιστωτικού ιδρύµατος για την ανοικοδόµηση, όπως λέγεται, το οποίο τελεί υπό την εγγύηση και ενεργεί προς το δηµόσιο συµφέρον της Οµοσπονδιακής ∆ηµοκρατίας της Γερµανίας, είναι µία διεθνής σύµβαση, η οποία υποβλήθηκε στη Βουλή για κύρωση µε νόµο και το σχετικό νοµοσχέδιο, εξ’ όσων γνωρίζω, ακόµη εκκρεµεί, δεν έχει περάσει από τη Βουλή. Είναι άλλο πράγµα αυτό και
18
άλλο η ψήφιση του Ν. 3845/2010 που επιγράφεται «Μηχανισµός Στήριξης της Ελληνικής Οικονοµίας». Ειρήσθω εν παρόδω, αυτή η έκφραση δεν υπάρχει σε καµία από τις δηλώσεις των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης που προηγήθηκαν, είναι έκφραση για εγχώρια κατανάλωση. Οι δηλώσεις αυτές κάνουν λόγο για στήριξη της Ευρωζώνης και όχι για στήριξη της Ελληνικής Οικονοµίας. Εν πάση περιπτώσει, είναι διαφορετικό το ζήτηµα της ψήφισης του Ν.3845/2010 και διαφορετικό το ζήτηµα της δανειακής σύµβασης, η οποία, επαναλαµβάνω, εκκρεµεί προς κύρωση και θα κυρωθεί προφανώς µε νόµο από τη Βουλή. Τι λέει αυτή η Σύµβαση: Σύµφωνα µε το άρθρο 3 παρ. 4 α «η χορήγηση και εκταµίευση οποιασδήποτε δόσης του δανείου» – ήδη έχει δοθεί η πρώτη δόση– «τελεί υπό την προϋπόθεση της υποβολής «γνωµοδοτήσεων» –ουσιαστικά πρόκειται για προκατασκευασµένες δηλώσεις, το κείµενο των οποίων εµπεριέχεται αυτούσιο στη ∆ανειακή Σύµβαση– «από τους νοµικούς συµβούλους των Υπουργείων ∆ικαιοσύνης και Οικονοµικών». Το άρθρο 4 παρ. 1β προσθέτει «Ο δανειζόµενος, η Ελληνική ∆ηµοκρατία, εγγυάται ότι οι γνωµοδοτήσεις αυτές είναι ορθές και ακριβείς». Τι λένε οι γνωµοδοτήσεις; Σηµασία έχει κυρίως το σηµείο «12», το οποίο διαβεβαιώνει τους δανειστές, δηλαδή τα άλλα κράτη µέλη της Ευρωζώνης και το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, ότι ούτε ο δανειζόµενος, ούτε οποιαδήποτε περιουσία του έχουν ασυλία λόγω κυριαρχίας, ή για άλλο λόγο, από τη δικαιοδοσία και την εκτέλεση σχετικά µε κάθε ενέργεια, ή διαδικασία σχετική µε τη Σύµβαση. Περαιτέρω, σύµφωνα µε το άρθρο 14 παρ. 5 της συµβάσεως «ο δανειολήπτης αµετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει, ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο, ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νοµικές διαδικασίες σε σχέση µε την παρούσα σύµβαση, περιλαµβανοµένων, χωρίς περιορισµούς της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, και όσον αφορά την εκτέλεση και επι19
βολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του, στο βαθµό που δεν το απαγορεύει δεσµευτικό δίκαιο, mandatory law», λέει το πρωτότυπο κείµενο της δανειακής συµβάσεως στην αγγλική γλώσσα. Σε τι συνίσταται αυτό το δεσµευτικό ∆ίκαιο, είναι προς το παρόν άδηλο. Θα µπορούσε να υποστηριχθεί ότι υφίσταται διεθνές έθιµο, απαγορευτικό της αναγκαστικής εκτέλεσης σε περιουσιακά στοιχεία του κράτους προορισµένα για δηµόσιους σκοπούς. Ωστόσο φαίνεται να γίνεται γενικά αποδεκτό στη θεωρία του ∆ιεθνούς ∆ικαίου ότι το κράτος-οφειλέτης µπορεί να παραιτηθεί από την ασυλία του αυτή έναντι εκτέλεσης µε ρητή πράξη του. Και ασφαλώς θα µπορούσε να υποστηριχθεί πως τέτοια ρητή πράξη είναι η υποβολή των γνωµοδοτήσεων των νοµικών συµβούλων των δύο Υπουργείων και η διαβεβαίωση της Ελληνικής Κυβέρνησης για την ακρίβειά τους. Παρενθετικά επιτρέψτε µου να πω ότι κατά την άποψή µου η υπογραφή των γνωµοδοτήσεων αυτών – χωρίς να είµαι ποινικολόγος και χωρίς να θέλω να παραστήσω τον εισαγγελέα– µου µοιάζει τουλάχιστον να εµπίπτει στη νοµοθετική µορφή της παραβάσεως καθήκοντος. Όταν δηλαδή διαβεβαιώνεται ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να προβάλει ενστάσεις απορρέουσες από την κυριαρχία της κατά της εκτελέσεως που πρόκειται να επισπεύσει κράτος-δανειστής, αν δεν καταφέρουµε να αποπληρώσουµε εγκαίρως, έστω και µία από τις δόσεις του δανείου. Σηµειωτέον µάλιστα ότι εφαρµοστέο δίκαιο για την παραπάνω σύµβαση είναι σύµφωνα µε το άρθρο 14 παρ.1 –όχι το Ελληνικό– αλλά το Αγγλικό ∆ίκαιο και αποκλειστικά αρµόδιο δικαστήριο για όλες τις διαφορές που προκύπτουν από αυτή τη Σύµβαση, το ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Λουξεµβούργου, σύµφωνα µε την παρ.2 του ίδιου άρθρου 14. Στο αγγλικό ∆ίκαιο θέµατα ασυλίας κρατών ρυθµίζονται από τη state immunity act του 1978, όπως έχει τροποποιηθεί έκτοτε. Στο πεδίο της αναγκαστικής εκτέλεσης τα άρθρα 13 παρ. 2-4 του νόµου αυτού επιτρέπουν την εκτέλεση κατά του αλλοδαπού ∆ηµοσίου µόνο για περιουσιακά στοιχεία χρήσης iure gestionis. Θα
20
διαβάσω την έκφραση στα αγγλικά: «property in use or itendy for use for commercial purposes», δηλαδή για εµπορικούς σκοπούς. Το κρίσιµο ζήτηµα εδώ είναι αν η διάταξη αυτή της state immunity act υπερισχύει του σηµείου «12» των γνωµοδοτήσεων και περαιτέρω πώς ακριβώς θα οριοθετηθεί ερµηνευτικά η εκτέλεση. Με άλλες λέξεις, είναι σαφές ότι π.χ. το Μέγαρο τη Βουλής, ή τα κτίρια στα οποία στεγάζονται τα Υπουργεία, ή τα πολεµικά αεροσκάφη της Ελληνικής Αεροπορίας, ή τα πολεµικά πλοία του Πολεµικού Ναυτικού συνιστούν τους απαραίτητους φιλικούς όρους για την κυρίαρχη κρατική υπόσταση της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας. Εκεί είναι σαφές ότι πρόκειται για περιουσία, η οποία, όχι απλώς είναι προορισµένη για δηµόσιο σκοπό, συνιστά, επαναλαµβάνω, προϋπόθεση της άσκησης κυριαρχίας εκ µέρους του κράτους, αν και βεβαίως οι γνωµοδοτήσεις λένε ότι το κράτος παραιτείται. Αλλά, ακόµη και αν υποθέσουµε ότι η παραίτηση αυτή δεν είναι έγκυρη, ερωτάται πώς θα ερµηνευτούν τα όρια από το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο φαίνεται να είναι αρµόδιο; ∆ηλαδή αυτά είναι στοιχεία εθνικής κυριαρχίας; Ο Παρθενώνας τι είναι; Από πού προστατεύεται ο Παρθενώνας; Το Μουσείο της Ακρόπολης τι είναι; Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυµπίας τι είναι; Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι εδώ ανοίγει πεδίο, όπου παίζουµε εν ου παικτοίς. Εξάλλου, το εφαρµοστέο αγγλικό ∆ίκαιο παρέχει στο κράτος-οφειλέτη ελάχιστες άµυνες για τη µη εκτέλεση, ιδίως στην εξαιρετικά εξασθενηµένη πλέον act of state doctrine. ∆εν πρόκειται να επεκταθώ περισσότερο, δεν είµαι ειδικός σε θέµατα αγγλικού ∆ικαίου, αλλά γενικά εκείνο που µπορεί να πει κανείς είναι ότι το αγγλικό ∆ίκαιο σε τέτοια θέµατα ακριβώς, επειδή το Ηνωµένο Βασίλειο είναι έδρα χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων και επειδή τίθενται κατ’ επανάληψη θέµατα τέτοια σε σχέση µε αλλοδαπά κράτη-οφειλέτες έναντι των ιδρυµάτων αυτών, είναι το χειρότερο δυνατό ∆ίκαιο για τον οφειλέτη. ∆εν επιλέχθηκε τυχαία το αγγλικό ∆ίκαιο, όπως δεν επιλέχθηκε τυχαία και το ∆ικα21
στήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο, ως γνωστό, πλειοψηφούν δικαστές προερχόµενοι από τα κράτη-δανειστές. ∆εν είναι καν δηλαδή αµερόληπτο ∆ικαστήριο το ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ήταν προτιµότερο από την άποψη αυτή π.χ το ∆ικαστήριο της Χάγης. Το σηµείο «12» των γνωµοδοτήσεων φαίνεται εν πάση περιπτώσει να ανατρέπει τη βασική αρχή του ∆ικαίου της εκτέλεσης κατά του δηµοσίου –που θετικοποιείται στο άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 3068/2002– ότι δηλαδή αυτή γίνεται σε βάρος µόνο της ιδιωτικής περιουσίας του δηµοσίου, των ΟΤΑ, των Ν.Π.∆.∆. κατ’ αποκλεισµό της δηµόσιας περιουσίας τους. Εξάλλου, η δανειακή σύµβαση, µετά την κύρωσή της µε νόµο που φοβάµαι ότι θα συµβεί, αποκτά την κατά το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγµατος τυπική ισχύ και συνεπώς υπερισχύει του ν. 3068/2002. Είναι βέβαια προφανές ότι η ύπαρξη ακατάσχετων δηµοσίων πραγµάτων, όπως ο οπλισµός και οι εγκαταστάσεις των Ενόπλων ∆υνάµεων και των Σωµάτων Ασφαλείας, τα κτίρια όπου στεγάζονται και λειτουργούν τα άµεσα όργανα του κράτους κ.ο.κ., καθώς και απαιτήσεων, ή χρηµατικών διαθεσίµων π.χ. για τη µισθοδοσία του προσωπικού τους, είναι αναγκαίο για να διασφαλιστεί η ύπαρξη και η κυρίαρχη υπόσταση ενός κράτους. Εφόσον το κράτος δεν επιτρέπεται, ενόψει των θεµελιωδών διατάξεων των άρθρων 1 και 26 του Συντάγµατος (λαϊκή κυριαρχία και διάκριση των εξουσιών) να απαλλοτριώσει, ή να εκχωρήσει µε οποιονδήποτε τρόπο σε ιδιώτες ένα πυρήνα αρµοδιοτήτων που συνιστούν άσκηση κατ’ εξοχήν δηµόσιας εξουσίας και έκφραση κυριαρχίας, όπως έχει κρίνει στο παρελθόν η Ολοµέλεια του Συµβουλίου της Επικρατείας, αντίστοιχα δεν επιτρέπεται να στερηθεί και από τα υλικά µέσα που καθιστούν πρακτικά εφικτή την άσκηση της κυριαρχίας του τουλάχιστον. Θα έλεγα ότι δεν επιτρέπεται να αποστερηθεί και από τα υλικά µέσα που του επιτρέπουν την εκπλήρωση άλλων αποστολών του, όπως είναι π.χ. η κατά το άρθρο 24 του Συντάγµατος υποχρέωσή του για προστασία του φυσικού και πολιτιστικού πε22
ριβάλλοντος. Άρα, για µένα, ως συνταγµατολόγο, δεν υπάρχει αµφιβολία ότι ο κυρωτικός της δανειακής σύµβασης νόµος είναι στο σηµείο αυτό αντισυνταγµατικός και –προσθέτω– τέτοιες διατάξεις, ούτε µε εφαρµογή των παρ. 2 και 3 του άρθρου 28 του Συντάγµατος, θα µπορούσαν θεµιτά να θεσπιστούν –δηλαδή έστω και µε αυξηµένη πλειοψηφία µε τις προϋποθέσεις εκείνες– διότι θίγουν πρόδηλα τις βάσεις του δηµοκρατικού πολιτεύµατος, όπως και για τον ίδιο λόγο δεν θα µπορούσαν να θεσπιστούν, ούτε καν µε αναθεώρηση του Συντάγµατος κατά το άρθρο 110. Το πρόβληµα, ωστόσο, είναι ότι για τις διαφορές που τυχόν ανακύψουν από τη δανειακή σύµβαση ιδρύεται, όπως προείπα, αποκλειστική αρµοδιότητα του ∆ικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορεί, λοιπόν, από τώρα να πιθανολογήσει κανείς ότι το ∆ικαστήριο αυτό θα προσανατολιστεί µε βάση το άρθρο 27 της Σύµβασης της Βιέννης του 1969 για το ∆ίκαιο των Συνθηκών που ορίζει ότι τα κράτη δεν µπορούν να επικαλεστούν διατάξεις του εσωτερικού τους δικαίου, άρα ούτε και του εθνικού τους Συντάγµατος, για να αποφύγουν την εκπλήρωση των διεθνών τους υποχρεώσεων, όπως προδήλως είναι οι υποχρεώσεις µε βάση τη ∆ανειακή αυτή Σύµβαση που θα κυρωθεί µε νόµο. Το µόνο που θα µπορούσε να προσθέσει κανείς εδώ βέβαια είναι ότι αν θεωρηθεί ότι η ∆ανειακή Σύµβαση εκχωρεί στο ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Λουξεµβούργο, την αρµοδιότητα να κρίνει επί ανακοπών του Ελληνικού ∆ηµοσίου κατά της κατασχέσεως π.χ. του Μεγάρου της Βουλή, ή των πολεµικών αεροσκαφών της Ελληνικής Αεροπορίας, τότε αυτό συνιστά αναγνώριση σε διεθνές όργανο, ή σε όργανα εν πάση περιπτώσει υπερεθνικού οργανισµού, όπως είναι το ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρµοδιοτήτων κατά το Σύνταγµα, γιατί σαφώς πρόκειται για αρµοδιότητα άσκησης δικαιοδοτικού έργου που καλύπτεται από άρθρα 94 επόµενα του Συντάγµατος και άρα τουλάχιστον ως προς αυτό ειδικά το σηµείο θα απαιτείτο η πλειοψηφία των 3/5
23
για την κύρωση της ∆ανειακής Σύµβασης, αν υποθέσουµε πως υπονοείται κάτι τέτοιο. Αλλά ούτε και αυτό είναι βεβαίως ξεκάθαρο από το κείµενο του νόµου. Η περαιτέρω έρευνα του κύρους και της ερµηνείας του σηµείου «12» των γνωµοδοτήσεων και των άρθρων 4 και 14 της Σύµβασης από την οπτική γωνία του διεθνούς, ή και του εφαρµοστέου αγγλικού ∆ικαίου, εκφεύγει από τα πλαίσια της εισήγησης αυτής. Παρά ταύτα, χωρίς καµία διάθεση της δραµατοποίησης της κατάστασης, θα µπορούσε να διατυπωθεί το συµπέρασµα πως η ∆ανειακή αυτή Σύµβαση θέτει µεσοπρόθεσµα τουλάχιστον σε διακινδύνευση ακόµη και τα αναγκαία µέσα άσκησης της εθνικής µας κυριαρχίας, δηλαδή στην πραγµατικότητα θέτει σε διακινδύνευση την ίδια την κυρίαρχη κρατική υπόσταση της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας. Άλλωστε, δεν λείπουν τα ιστορικά παραδείγµατα κρατών που υποχρεώθηκαν αν απορροφηθούν από άλλα, ή να µετατραπούν σε προτεκτοράτα, ως συνέπεια της πτώχευσής τους. Το 1928 η Μεγάλη Βρετανία υποχρέωσε το ουσιαστικά ανεξάρτητο κράτος της Νέας Γης είναι ένα µεγάλο νησί στα ανοικτά των ακτών του Καναδά στον Ατλαντικό, µε έκταση όση η Ιρλανδία - να απορροφηθεί από τον Καναδά, διότι δεν µπορούσε να αποπληρώσει το δηµόσιο χρέος του. Έγινε µία συγχώνευση κρατών. Μερικές δεκαετίες νωρίτερα, το 1870, και πάλι η Μεγάλη Βρετανία, στηριζόµενη στην ισχύ του στόλου της, µετέτρεψε σε προτεκτοράτο την Αίγυπτο, διότι δεν µπορούσε να εξυπηρετήσει το δηµόσιο χρέος της. ∆εν βρισκόµαστε βεβαίως στην εποχή των κανονιοφόρων, αλλά φαίνεται πως οι διεθνείς κεφαλαιαγορές έχουν εξίσου αποτελεσµατικά µέσα, για να επιβάλουν την κυριαρχία τους στα εθνικά κράτη. Φοβάµαι ότι όλα αυτά δεν έχουν γίνει αντιληπτά στην πραγµατική διάσταση από τον ελληνικό λαό. ∆εν έχουν γίνει αντιληπτά, διότι υπάρχει ένα οργανωµένο σύστηµα παραπληροφόρησης και αποσιώπησης της αλήθειας από τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης, το οποίο δεν αφήνει τον Ελληνικό Λαό να αντιληφθεί τι πρόκειται
24
να συµβεί τα επόµενα χρόνια στη χώρα αυτή. Η εφαρµογή του Μνηµονίου και του Μηχανισµού Στήριξης µε όλα όσα συνεπάγεται, φοβάµαι ότι παραπέµπουν στη µετατροπή της χώρας µας – στο όχι πολύ µακρινό µέλλον– σε ένα οικονοµικά εξαθλιωµένο διεθνές προτεκτοράτο, όπως είναι π.χ. το Κοσσυφοπέδιο, όσο απαισιόδοξο και αν ακούγεται αυτό. Επιτρέψτε µου καταληκτικά να προσθέσω ότι κατά την άποψή µου βεβαίως και θα υπήρχε άλλος δρόµος, βεβαίως και θα υπήρχε άλλη λύση. Και ο άλλος αυτός δρόµος θα ήταν να υπάρξει αναδιάρθρωση του δηµόσιου χρέους, η οποία να ξεκινήσει από τώρα, διότι στην πραγµατικότητα αυτό που γίνεται είναι ότι µεταθέτουµε ελαφρώς κατά δύο έτη το πρόβληµα, αλλά και ταυτόχρονα το επιδεινώνουµε. Και βεβαίως η αναδιάρθρωση του δηµόσιου χρέους θα έπρεπε κατά την άποψή µου να συνδυαστεί και µε µία ευρεία συνταγµατική µεταρρύθµιση, η οποία να βοηθήσει προς την κατεύθυνση της απαλλαγής της χώρας από την «τάξη» των επαγγελµατιών πολιτικών, οι οποίοι και µας οδήγησαν στο σηµείο αυτό. Στην ουσία η «τάξη» των επαγγελµατιών πολιτικών είναι σήµερα για την Ελλάδα ό,τι ήταν στο µεσαίωνα η τάξη των ευγενών γαιοκτηµόνων. Τότε οι ευγενείς γαιοκτήµονες επιβάλλονταν στον πληθυσµό µε τη χρήση της βίας. Σήµερα η πολιτική τάξη επιβάλλεται στο λαό µέσω του πελατειακού εξανδραποδισµού του. Αυτός ο εξανδραποδισµός επιτεύχθηκε, όµως, µε δανεικά χρήµατα. Τώρα που τελειώνουν τα δανεικά, θα σηµάνει η ώρα της αλήθειας. Στο πλαίσιο µια τέτοιας συνταγµατικής µεταρρύθµισης, πιστεύω ότι καίριο σηµείο θα έπρεπε να είναι η θεσµοθέτηση κωλύµατος εκλογιµότητας, µετά τη συµπλήρωση ορισµένου χρόνου βουλευτικής θητείας. Θέλετε να είναι 10, 12, 15 χρόνια; Πρέπει να υπάρχει ένα κώλυµα εκλογιµότητας, ούτως ώστε να αποφεύγεται η µετατροπή των ανθρώπων σε επαγγελµατίες πολιτικούς, γιατί οι επαγγελµατίες πολιτικοί καταλήγουν να αποζούν από την πολιτική τους δραστηριότητα, σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
25
Νοµίζω ότι εκεί βρίσκεται η ουσία του ελληνικού προβλήµατος. Σας ευχαριστώ. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
Παρακαλώ τον κ. Νότη Μαριά να έλθει στο Βήµα, Αν. Καθηγητή Πανεπιστηµίου Κρήτης. ΝΟΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ (Αν. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Κρήτης):
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Κυρίες και κύριοι, Το θέµα που συζητούµε είναι ιδιαίτερα σοβαρό και θα προσπαθήσω να εξηγήσω γιατί έχουµε φθάσει στο να συζητούµε το κατά πόσο θα κυρωθεί ή δεν θα κυρωθεί µία τέτοια δανειακή σύµβαση, η οποία είναι προκλητική. Και λίγο έως πολύ πρέπει να ξετυλίξουµε το κουβάρι, διότι το πρόβληµα δεν είναι ελληνικό, είναι ένα ευρύτερο πρόβληµα ευρωπαϊκό που η αφετηρία του, θα έλεγα, βρίσκεται ουσιαστικά το 2008, όταν οι ηγέτες της Ευρωζώνης, αλλά και των άλλων χωρών, των G-20, για να αντιµετωπίσουν την παγκόσµια οικονοµική κρίση, αποφάσισαν να κοινωνικοποιήσουν τις ζηµιές και να ιδιωτικοποιήσουν τα κέρδη. Από εκεί ξεκινούν όλα. Τα κράτη έκαναν µία µεγάλη παρέµβαση για να σώσουν τις τράπεζες και τους άλλους χρηµατοοικονοµικούς οίκους. Αρκετοί από αυτούς τους οίκους και αρκετές τράπεζες σώθηκαν και στην πορεία οι τράπεζες αυτές, µαζί µε τους διεθνείς κερδοσκόπους, επιτέθηκαν στα κράτη, τα οποία, ούτως ή άλλως, αντιµετώπιζαν προβλήµατα, γιατί είχαν αρκετά χρέη και φθάσαµε αυτή τη στιγµή να παίρνονται µέτρα σε παγκόσµιο επίπεδο, στο όνοµα δήθεν του περιορισµού των ελλειµµάτων. Είναι αυτό που ο Πολ Κρούγκµαν αποκάλεσε το Φεβρουάριο του 2010
26
«υστερία των ελλειµµάτων», που επικράτησε στη συνέχεια ως πολιτική της Μέρκελ απέναντι ακόµη και στον Οµπάµα, πριν λίγες µέρες στον Καναδά και διαµορφώνει µία παγκόσµια κατεύθυνση για το χειρισµό των οικονοµικών θεµάτων. Εποµένως, το θέµα είναι γενικότερο, δεν αφορά µόνο ότι υπάρχει µία ανάξια «τάξη πολιτικών» στην Ελλάδα, γιατί τα ίδια προβλήµατα έχουν και άλλες χώρες. Έτσι, τα θέµατα είναι λίγο πιο ευρύτερα και θα ήθελα µέσα από αυτά να φθάσω στο θέµα της ∆ανειακής Συµβάσεως. Καθώς πέρασαν σχεδόν όλα τα πρώτα µέτρα που απαιτούσε το Μνηµόνιο, αρχίζει να υποχωρεί, θα έλεγα, η τροµοκρατία των αριθµών. ∆ηµιουργήθηκε µία εντύπωση σε όλους ότι η Ελλάδα έφθασε δήθεν στο χείλος του γκρεµού, της πτώχευσης, και δεν υπήρχε άλλος τρόπος, παρά να αποδεχθούµε τη συνεισφορά και τη «βοήθεια» του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου και της Ευρωζώνης. Να δούµε, όµως, τα γεγονότα όπως εξελίσσονται τώρα. Όλη η ∆ανειακή Σύµβαση είναι αξίας 110.000.000.000 ευρώ, 80.000.000.000 ευρώ από την Ευρωζώνη και 30.000.000.000 ευρώ από το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο. ∆ηλαδή 40.000.000.000 ευρώ κάθε χρόνο, γιατί είναι τριετούς διάρκειας η δανειακή σύµβαση. Μέχρι στιγµής, που υποτίθεται µας έσωσαν οι χώρες της ευρωζώνης και το ∆ΝΤ, µας έχουν δώσει 20.000.000.000 ευρώ. Τα 10.000.000.000 ευρώ τα χρησιµοποίησε το Ελληνικό κράτος για να πληρώσει κάποια οµόλογα που έληγαν τον Μάιο και τα άλλα 10.000.000.000 ευρώ θα τα διαθέσει για να διασωθούν οι τράπεζες, ιδρύοντας ένα ειδικό ταµείο σωτηρίας των τραπεζών, το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας η ίδρυση του οποίου προβλέπεται σε νόµο που ψηφίστηκε χθες από την Ελληνική βουλή. Ο Υπουργός Οικονοµικών είπε χθες ότι βλέπει εξελίξεις στο θέµα των τραπεζών και σήµερα στο Χρηµατιστήριο κάποιοι κέρδισαν –οι µετοχές συγκεκριµένων τραπεζών πήγαν 22% η µία επάνω και η άλλη 15%– και εποµένως βγήκαν
27
και κέρδη από αυτή τη µεγάλη παρέµβαση που έγινε. Αν υπήρχε λοιπόν άµεσα η µεγάλη ανάγκη του Ελληνικού δηµοσίου για την αντιµετώπιση των ελλειµµάτων του, προφανώς δεν θα εδίδοντο αυτά τα 10.000.000.000 ευρώ για το Ταµείο των Τραπεζών. Για να δούµε, λοιπόν, την πραγµατικότητα. Και θα µείνω λίγο σε αυτό, γιατί θα πρέπει να πέσουν οι µάσκες. Μιλάω µε στοιχεία, είτε της έκθεσης του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου του Μαΐου 2010 όπου αναφέρεται ότι το έλλειµµα είναι 13,7% του ΑΕΠ, είτε του Προϋπολογισµού 2010, τον οποίο κατέθεσε ο κ. Παπακωνσταντίνου στη Βουλή το Νοέµβριο 2009 αν θυµάµαι καλά, αφού είχε αναθεωρήσει το έλλειµµα. Τα στοιχεία είναι εδώ και είναι στη διάθεση όλων. Το 2010 το έλλειµµα είναι 22.000.000.000 ευρώ. Αυτό είναι το έλλειµµα. ∆ηλαδή χρειαζόµασταν 22.000.000.000 ευρώ, για να λειτουργήσει η ελληνική Οικονοµία για το 2010. Έχω ένα δηµοσίευµα της εφηµερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» της 26ης Ιανουαρίου 2010, που λέει: «Η Ελλάδα βγαίνει για δανεισµό» –θυµάστε χρειαζόµαστε 22.000.000.000 ευρώ για όλο το χρόνο– «µας προσφέρουν 25.000.000.000 ευρώ στις 26 Ιανουαρίου 2010 και δεν τα παίρνουµε». Εποµένως, αν είχαµε πάρει αυτά τα 25.000.000.000 ευρώ µε 6,2%, δεν θα υπήρχε το πρόβληµα ρευστότητας που στη συνέχεια µας ανάγκασε να µπούµε στο µηχανισµό «στήριξης». Από εκεί και πέρα –γιατί πέφτουν σιγά-σιγά οι µάσκες– όλος ο Προϋπολογισµός του 2010 είναι 80.000.000.000 ευρώ, το έλλειµµα 22.000.000.000 ευρώ, ενώ τα τοκοχρεολύσια είναι 32.000.000.000 ευρώ. Εποµένως, όπως είπε ο Κώστας Χρυσόγονος και το έχουµε πει και εµείς από καιρό, αλλά το έγραψαν και οι «Financial Times», ο «µηχανισµός διάσωσης» είναι µηχανισµός διάσωσης των δανειστών της Ελλάδας και δεν έχει καµία σχέση µε µηχανισµό διάσωσης της Ελληνικής Οικονοµίας. Αυτή είναι η πραγµατικότητα. Και επειδή βλέπω και εκπροσώπους της Α∆Ε∆Υ εδώ, οι οποίοι υπέστησαν µεγάλη επίθεση, θα ήθελα να επισηµάνω ότι οι µισθοί σε όλο το δηµόσιο τοµέα είναι µόνο 15.000.000.000 ευρώ
28
το χρόνο –αυτό είναι το ποσό που υποτίθεται που κατέστρεψε την οικονοµία– και οι συντάξεις 7.000.000.000 ευρώ. Αυτά τα νούµερα είναι πριν γίνουν οι µειώσεις, διότι µειώθηκαν οι συντάξεις κατά 700.000.000 ευρώ το χρόνο και κατά 2.500.000.000 ευρώ οι µισθοί. Εποµένως και πρόβληµα ρευστότητας δεν υπήρχε, γιατί θα µπορούσαµε να έχουµε δανειστεί άνετα, και οι µισθοί, ή οι συντάξεις, δεν έριξαν έξω το σύστηµα. ∆ιότι όλοι έχουµε ακούσει –γιατί αναφέρθηκε η συνάδελφος Μανδαράκα στο συνταξιοδοτικό– πως στην Ελλάδα έχουµε ανθρώπους που βγαίνουν σε µικρή ηλικία και κατέστρεψαν το σύστηµα. Αφού τέλειωσαν όλα και ψηφίστηκαν τα δύο νοµοσχέδια για το ασφαλιστικό στον ιδιωτικό και στο δηµόσιο τοµέα, έβγαλε η Commission τα στοιχεία και λέει για όλη την Ευρώπη των 27 «µέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης είναι τα 61,4 χρόνια». Στην Ελλάδα; Επίσης 61,4 ο µέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης. Άρα λοιπόν είµαστε καθαρά στο µέσο όρο και δεν ισχύει ότι δήθεν επειδή κάποιοι συνταξιοδοτούνται σε µικρή ηλικία έχουν τινάξει το συνταξιοδοτικό σύστηµα στον αέρα. Πάµε να δούµε τώρα γιατί γίνονται όλα αυτά. Ακούσατε χθες την κ. Μέρκελ, η οποία µίλησε για το µηχανισµό της ελεγχόµενης πτώχευσης. Αν µεταφράσουµε ορθά την ορολογία στα ελληνικά πρόκειται για ένα µηχανισµό ελεγχόµενης αφερεγγυότητας, ένα µηχανισµό ελεγχόµενης αδυναµίας πληρωµής. Σύµφωνα λοιπόν µε το µηχανισµό αυτό επειδή πρέπει οι δανειστές να πληρωθούν, επειδή πρέπει οι τράπεζες να πληρωθούν, εν προκειµένω οι γερµανικές και γαλλικές τράπεζες στις οποίες η Ελλάδα οφείλει ένα πάρα πολύ µεγάλο µέρος του χρέους της, θα πρέπει οι χώρες της ΕΕ που υπάρχει ο κίνδυνος να πτωχεύσουν, να έχουν κάποιου είδους «προστασία» και να δηµιουργηθεί ένας τέτοιος µηχανισµός που θα «προστατεύσει» αυτές τις χώρες, κυρίως βοηθώντας στην εξόφληση των δανειστών τους. Θυµάµαι παλιά –γιατί βλέπω και άλλους συναδέλφους– το 1983, η Ελλάδα είχε τις προβληµατικές επιχειρήσεις και ίδρυσε
29
τον Οργανισµό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, προκειµένου µε τη µεσολάβηση του κράτους να σώσει κάποιες επιχειρήσεις για να λειτουργούν και να εξοφληθούν και οι πιστωτές τους. Αυτό είναι λίγο έως πολύ το σχέδιο που ονοµάζεται «οργανωµένη ή ελεγχόµενη πτώχευση». ∆ηλαδή τα κράτη που έχουν πρόβληµα –και δεν είναι µόνο η Ελλάδα, είναι η Ισπανία, είναι ενδεχόµενα η Ιταλία, η Πορτογαλία και δεν ξέρω αν θα είναι αύριο και η Γερµανία, γιατί πολλές φορές όποιος σκάβει το λάκκο του άλλου πέφτει µέσα ο ίδιος– θα πρέπει να προστατευτούν µε ένα σύστηµα. Ο Τόµας Μάγιερ της Ντόϊτσε Μπανκ υποστηρίζει τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Νοµισµατικού Ταµείου κατά το πρότυπο του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου (∆ΝΤ). Υποστήριξε ότι η ΕΕ δεν έχει πρόθεση να δηµιουργήσει ένα οργανισµό που θα ανταγωνίζεται το ∆ΝΤ, αλλά για σκοπούς εσωτερικής σταθερότητας χρειάζεται µια υπηρεσία µε πείρα, χρειάζεται κάτι αντίστοιχο µε το ∆ΝΤ σε επίπεδο ΕΕ εφοδιασµένο µε αποτελεσµατικές εξουσίες για παρεµβάσεις. Εποµένως, η επιχείρηση –το κράτος, γιατί σαν επιχείρηση µας βλέπουν– θα αρχίσει να εξυγιαίνεται –όπως γίνεται στην περίπτωση της αναγκαστικής διαχείρισης επιχειρήσεων– προκειµένου να ξαναβγεί στην αγορά. Και αυτό το Ευρωπαϊκό Νοµισµατικό Ταµείο θα αγοράσει το κρατικό χρέος στην ονοµαστική του αξία – και όχι στην αξία που θα έχει πληρώσει τους δανειστές– και θα έλθει µετά να συζητήσει µε την Ελλάδα, µε την Πορτογαλία, µε την Ισπανία πώς θα εξοφληθεί. Και το πώς θα εξοφληθεί, είναι αυτό που εµείς ήδη ξέρουµε. ∆ηλαδή, αυτό που ονοµάζοµε «Μνηµόνιο» και «∆ανειακή Σύµβαση», είναι αυτό που προετοιµάζεται να γίνει πλέον ένα ευρωπαϊκό πακέτο. Αυτή είναι η πραγµατικότητα. Και έτσι, λοιπόν, ερχόµαστε στο θέµα του Μνηµονίου. Καταρχήν να εξηγήσουµε ότι είναι δύο τα Μνηµόνια τυπικά. Είναι δύο έγγραφα, τα οποία δεσµεύουν και οργανώνουν µία συγκεκριµένη πολιτική σε αρκετά θέµατα. Και επειδή µιλάµε για θέµατα εθνικής ανεξαρτησίας, η Ελλάδα βεβαίως ως µέλος της Ευρωπαϊκής
30
Ένωσης έχει εκχωρήσει, σύµφωνα µε το άρθρο 28 παρ. 2 του Συντάγµατος, και πολιτικά, επειδή το επιθυµεί, κάθε εξουσία στο νοµισµατικό τοµέα, µια και έχουµε µπει στο ευρώ, έχει εκχωρήσει εξουσίες σε σχέση µε τη διαµόρφωση των επιτοκίων, αλλά δεν έχει εκχωρήσει µε βάση και τη Συνθήκη της Λισσαβόνας που ισχύει από 1.12.2009, καµία εξουσία στα θέµατα οικονοµικής πολιτικής. ∆εύτερον, στη Συνθήκη της Λισσαβόνας, αν τη διαβάσετε, το κράτος -µέλος διατηρεί τα δικαιώµατά του για τη διαµόρφωση της κοινωνικής πολιτικής, διατηρεί τα δικαιώµατά του για τη διαµόρφωση της εισοδηµατικής πολιτικής, διατηρεί τα δικαιώµατά του ακέραια για τα συνταξιοδοτικά θέµατα. Μέσα όµως από το Μνηµόνιο και µε βάση τη συµφωνία που έκανε η Ελλάδα µπαίνοντας στο Μηχανισµό «διάσωσης» έχασε –και αυτό είναι το βασικό– την κυριαρχία της στα ζητήµατα άσκησης πολιτικής σε όλα αυτά τα θέµατα. Και δεν χρειάζεται να το πούµε εµείς, το έχει πει και ο Πρωθυπουργός ότι δεν υφίσταται εθνική κυριαρχία. Και µάλιστα, αν δεν κάνω λάθος κύριε εκπρόσωπε της Α∆Ε∆Υ όταν πήγατε στον Πρωθυπουργό και του ζητήσατε κάποια πράγµατα για τα θέµατα των δηµοσίων υπαλλήλων, σας είπε «να πάτε να τα πείτε στην «τρόικα»». ∆ηλαδή, η ίδια η διαδικασία απέδειξε ότι δεν υφίσταται σήµερα κυρίαρχη Κυβέρνηση στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει µία «τρόικα» που διαµορφώνει την πολιτική. Αυτό το ξέρουν όλοι και δεν χρειάζεται να το αποδείξουµε και νοµικά. Εποµένως, δεσµευόµενη η χώρα από το Μνηµόνιο, τα δύο Μνηµόνια για την ακρίβεια, έχει πλέον εκχωρήσει κυριαρχικά δικαιώµατα άσκησης πολιτικής στην τρόικα. Και ακόµη περισσότερο –γι’ αυτό αναφέρω ότι µας αντιµετωπίζει η τρόικα σαν να είµαστε µία εταιρεία– όταν µία εταιρεία µπει σε αναγκαστική διαχείριση, οι πιστωτές αντικαθιστούν τη διοίκηση και βάζουν δική τους διοίκηση. Οι µέτοχοι, (δηλαδή ο ελληνικός λαός εν προκειµένω), σε αυτές τις εταιρείες δεν έχουν καµία αξία, κάθονται στην άκρη και «κουµάντο» κάνουν οι δανειστές, οι οποίοι
31
βάζουν ένα δικό τους ∆ιοικητικό Συµβούλιο, που στόχο έχει να αναζωογονήσει την εταιρεία, να δουλέψει, και αφού ξεχρεώσει, ΑΝ µπορέσουν κάποτε οι µέτοχοι, θα επιστρέψουν. Είναι ακριβώς το ίδιο πράγµα αυτό που βλέπουµε σε σχέση µε τη χώρα µας. Έχουµε µία συγκεκριµένη «τρόικα», η οποία διαµορφώνει και ελέγχει την πολιτική και δεν µπορεί να αλλάξει τίποτα αν δεν συµφωνήσει. Μάλιστα υπάρχει και µία πρόβλεψη στο Μνηµόνιο: «Αν επιθυµεί η Ελλάδα να κάνει κάτι που δεν προβλέπεται στο Μνηµόνιο, αυτό γίνεται υπό τον όρο συµφωνίας της «τρόικας». Εποµένως, είµαστε σε µία διαδικασία αναγκαστικής διαχείρισης. ∆εν ξέρουµε αν η εταιρεία θα προχωρήσει ή θα διαλυθεί και αν τα περιουσιακά της στοιχεία θα εκποιηθούν. Αλλά, επειδή δεν µπορείς να εκποιήσεις έναν ολόκληρο λαό και όλα τα δικαιώµατα που έχει, εγώ πιστεύω ότι αυτά τα πειράµατα και οι προσπάθειες που γίνονται, δεν πρόκειται να περάσουν και το αποδεικνύει σήµερα η παρουσία όλων µας, γιατί πραγµατικά πιστεύουµε ότι µπορούµε να πάµε σε µία διαφορετική κατεύθυνση. Τώρα θα ήθελα να έλθω σε µερικά τεχνικά ζητήµατα γύρω από τη ∆ανειακή Σύµβαση. Πρώτα απ’ όλα το Μνηµόνιο κυρώθηκε µε το Ν.3845/2010. Εκεί υπάρχει µία πρόβλεψη που λέει ότι ο Υπουργός Οικονοµικών µπορεί να υπογράφει δανειακές συµβάσεις και άλλα Μνηµόνια σε εκτέλεση του Μηχανισµού «Στήριξης» και των Μνηµονίων. Οι συµβάσεις αυτές και τα Μνηµόνια θα έρχονται για κύρωση στη Βουλή (ΦΕΚ 6 Μαΐου 2010). Την επόµενη µέρα ο Υπουργός Οικονοµικών δηλώνει µέσα στη Βουλή ότι µε βάση αυτά που ζητούν τα δικηγορικά γραφεία που διαµορφώνουν τη ∆ανειακή Σύµβαση, θέλει να αλλάξει αυτό το σηµείο στο νόµο και να αναφέρεται στο νόµο ότι θα έρχεται η ∆ανειακή Σύµβαση στη Βουλή µόνο για ενηµέρωση (ΦΕΚ 11 Μαΐου 2010). Όµως µε τις ρυθµίσεις αυτές δηµιουργήθηκαν πολλά νοµικά προβλήµατα. Πρώτον, ο Ν.3845/2010 δίνει την εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονοµικών να υπογράφει συµβάσεις υπό τον όρο ότι θα έλθουν αυτές µεταγενέστερα για κύρωση στη Βουλή. Για αυτό
32
του δίνει την εξουσιοδότηση η Βουλή και δεν του τη δίνει εν λευκώ. Εποµένως, µε αυτό το πνεύµα έδωσε την εξουσιοδότηση η βουλή και υπέγραψε στις 8 Μαΐου 2010 ο Υπουργός Οικονοµικών τη ∆ανειακή Σύµβαση. Εποµένως, αυτή τη ∆ανειακή Σύµβαση οφείλει να τη φέρει για κύρωση στη Βουλή, διότι την υπέγραψε στις 8 Μαΐου 2010, ενώ στις 11 Μαΐου 2010 δηµοσιεύθηκε ο Ν. 3847/2010 που αναφέρεται σε απλή ενηµέρωση της Βουλής. Άρα, ή θα έλθει η ∆ανειακή Σύµβαση για κύρωση, θα µπει σε ψηφοφορία και θα καλυφθεί και ο Υπουργός Οικονοµικών και αρκετοί άλλοι –γιατί ο Κώστας Χρυσόγονος έθεσε κάποια θέµατα σε σχέση και µε τη λειτουργία των νοµικών συµβούλων συγκεκριµένων Υπουργείων– ή θα είναι εκτεθειµένος ο κ. Υπουργός των Οικονοµικών, αφού θα πάσχει από ακυρότητα η δανειακή σύµβαση και πιθανόν να ζητηθεί από τον ίδιο να εξοφλήσει τα 110.000.000.000 ευρώ, όταν έλθει µια άλλη πολιτική ηγεσία, µια άλλη πολιτική κατάσταση που µπορεί να πει «δεν αναγνωρίζουµε αυτά που έγιναν». α) Εφαρµοστέο ∆ίκαιο, το Αγγλικό ∆ίκαιο, όπως είπαν και οι συνάδελφοι. Έχω και δύο φυλλάδια µε άρθρα µου που βρίσκονται στο τραπεζάκι στο χωλ, αν θέλετε να τα πάρετε, όπου αναλύονται αυτά. ∆εύτερον, δύο σηµεία που τέθηκαν:
β) Θέµα παραίτησης από την ασυλία λόγω κυριαρχίας, που είναι δύο ειδών: η ασυλία σε σχέση µε τη δικαιοδοσία, να µη µπορεί δηλαδή να εκδικαστεί η υπόθεση που αφορά ένα κράτος ενώπιον δικαστηρίων άλλων κρατών, και η ασυλία σε σχέση µε την εκτέλεση. Επειδή το αγγλικό σύστηµα, ακόµη και µέχρι το 1978 που πέρασε αυτή τη διάταξη σε σχέση µε την ασυλία κρατών που ανέφερε ο Κώστας Χρυσόγονος, υποστηρίζει την απόλυτη ασυλία κρατών –το Αγγλικό ∆ίκαιο είναι το µοναδικό που είναι άκαµπτο–
33
έπρεπε να βρεθεί τρόπος, για να µπορεί να γίνει η εκτέλεση, εφόσον εφαρµοστέο είναι το αγγλικό ∆ίκαιο και θα δικάσουν τα ∆ικαστήρια βάσει του Αγγλικού ∆ικαίου. Αν εφαρµοστέο ήταν κάποιο άλλο ∆ίκαιο, τότε αυτά τα ∆ίκαια δέχονται τη σχετική κυριαρχική ασυλία. ∆ηλαδή υπό όρους επιτρέπεται να γίνει εκτέλεση επί αυτών των πραγµάτων που επιτρέπεται και σύµφωνα µε την Ελληνική Πολιτική ∆ικονοµία να γίνει εκτέλεση, δηλαδή αυτά που δεν είναι δηµόσια αγαθά. Άρα λοιπόν το πρόβληµα θα είχε λυθεί. Επειδή όµως έβαλαν ως εφαρµοστέο ∆ίκαιο το Αγγλικό ∆ίκαιο – γιατί είναι το ∆ίκαιο που προστατεύει το δανειστή– έπρεπε να βρουν και τρόπο εκτέλεσης, σε περίπτωση που θα υπήρχε αθέτηση της ∆ανειακής Σύµβασης από τη χώρα µας. Άρα, έπρεπε να πάνε σε όλες αυτές τις διατάξεις –δεν θέλω να σας τις διαβάσω στα αγγλικά– οι οποίες είναι ακριβώς οι ίδιες µε αυτό που περιγράφουν συγκεκριµένες διατάξεις και του Αµερικάνικου ∆ικαίου ως άρσεις ασυλίας και του Καναδά και της Αγγλίας. ∆ηλαδή οι φράσεις είναι ίδιες, όπου η Ελλάδα κάνει άρση ασυλίας λόγω κυριαρχίας σε σχέση µε όλα τα ζητήµατα, όπως ακριβώς τα αναφέρει η σχετική αµερικανική κωδικοποίηση σε σχέση µε την παραίτηση από την ασυλία λόγω κυριαρχίας. Αν έχετε τον εν λόγω Κώδικα στα αγγλικά και βάλουµε δίπλα το αγγλικό κείµενο της ∆ανειακής Σύµβασης, είναι ακριβώς το ίδιο σε λέξεις και σε εκφράσεις. Εποµένως, έχει γίνει πλήρης άρση της δικαιοδοτικής ασυλίας και της ασυλίας εκτελέσεως, σύµφωνα µε το Αγγλικό ∆ίκαιο. Γι’ αυτό λοιπόν υπάρχει ένα τεράστιο ζήτηµα έλλειψης προστασίας των δικαιωµάτων της Ελλάδας σε σχέση µε τη ∆ανειακή Σύµβαση. Σε σχέση µε το ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ήδη ένα άρθρο από την παλιά Συνθήκη της ΕΟΚ– τώρα είναι το άρθρο 273 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λέει: «Το ∆ικαστήριο είναι αρµόδιο επί οποιασδήποτε διαφοράς µεταξύ των κρατών-µελών συναφούς µε το αντικείµενο των συνθηκών, αν η διαφορά του υποβληθεί δυνάµει συµβάσεως δι34
αιτησίας». Εδώ λοιπόν, επειδή γράφει η ∆ανειακή Σύµβαση ότι γίνεται σε εκτέλεση και συγκεκριµένων διατάξεων της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κολλάει και έχουν βάλει αυτή τη ρήτρα διαιτησίας, για να µπορούν να πάνε ενώπιον του ∆ικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να δικάσει το εν λόγω ∆ικαστήριο και να συµβούν όλα αυτά τα ζητήµατα, τα οποία ήδη ο κ. Μπέης και άλλοι συνάδελφοι ανέλυσαν. Το θέµα είναι ότι δεν µπορεί να προστατευτεί το γερµανικό πιστωτικό ίδρυµα για την ανοικοδόµηση, όπως λέγεται η Γερµανική Τράπεζα που συµπεριλαµβάνεται στους δανειστές µας αφού δεν µπορεί να παραστεί ενώπιον του ∆ικαστηρίου της ΕΕ. Εποµένως, αυτή η «κακή» γερµανική τράπεζα –οι Γερµανοί είναι αυτοί οι οποίοι πρέπει να κάνουν τον κακό, γιατί ένα κράτος δεν θα κάνει τον κακό να έλθει να κάνει εκτέλεση ενάντια στην Ελλάδα, πρέπει να είναι µία «κακή» τράπεζα που θα κάνει εκτέλεση στα ελληνικά νησιά και σε άλλους χώρους– που έχει συµβληθεί ως δανειστής, πρέπει κάπου να µπορεί να ζητήσει να εκδικασθούν οι απαιτήσεις της κατά της Ελλάδας. Και επειδή δεν θέλουν να εκδικαστούν αυτές ενώπιον των Ελληνικών ∆ικαστηρίων, έχει γίνει εκ µέρους της Ελλάδας πλήρης άρση και της ασυλίας δικαιοδοσίας, για να µπορεί να εκδικασθούν οι γερµανικές απαιτήσεις ενώπιον των Αγγλικών ∆ικαστηρίων πιθανότατα και να διεκδικήσει εκεί αυτά που θέλει να διεκδικεί. Εποµένως, έτσι εξηγούνται –γιατί θα πρέπει κανείς να δώσει και ορισµένες απαντήσεις– για ποιο λόγο έχουν µπει όλα αυτά και στο Μνηµόνιο και στη ∆ανειακή Σύµβαση, τα οποία µας φαίνονται απίθανα, µε βάση αυτά που έχουµε διαβάσει και µε βάση αυτά που µας έχουν διδάξει στο παρελθόν οι καθηγητές µας ο Κώστας Μπέης και ο Γεώργιος Κασιµάτης. Είναι απίθανα αυτά τα οποία βλέπουµε και όµως γίνονται, γιατί εξυπηρετούν πολύ συγκεκριµένους σκοπούς, οι οποίοι είναι για να δηµιουργηθεί µία κατάσταση που η Ελλάδα θα είναι το πειραµατόζωο, αλλά θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι στον ευρωπαϊκό νότο. Αυτό
35
θεωρώ ότι είναι το ζήτηµα και νοµίζω πρέπει να εξηγήσουµε σε όλους πώς έχουν τα πράγµατα. Υπάρχουν νοµικά ζητήµατα που νοµίζω πρέπει να τα δούµε στη συζήτηση παραπέρα. Σηµασία έχει ότι η πρωτοβουλία που παίρνει ο ∆ικηγορικός Σύλλογος, η Α∆Ε∆Υ, οι µαζικοί φορείς, λένε σε τελική ανάλυση ότι δεν µπορούµε να αναχθούµε αυτή την κατάσταση. Και επειδή υπάρχουν και πρώην εκπρόσωποι του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, εδώ υπάρχει ένα θέµα. Πρώτο ερώτηµα: Από πού προκύπτει ότι ο νοµικός σύµβουλος του Υπουργείου ∆ικαιοσύνης και ο νοµικός σύµβουλος του Υπουργείου Οικονοµικών έχουν τέτοια εξουσιοδότηση µόνοι τους να κάνουν άρση δικαιοδοτικής ασυλίας και ασυλίας εκτελέσεως; Εγώ δεν ξέρω αν µπορούν να κάνουν µόνοι τους παραίτηση από µία υπόθεση για 50.000 ευρώ. ∆εύτερον, ο Υπουργός Οικονοµικών –το είπε και ο Κώστας Χρυσόγονος– µπορούσε να κάνει παραίτηση από την ασυλία λόγω κυριαρχίας; Εποµένως, κατά τη γνώµη µου, υπάρχουν πράξεις που έχουν γίνει και δεν µπορούν να θεµελιωθούν νοµικά. Και µία τελευταία παρατήρηση. Το «Slaughter and May» είναι το γραφείο Λονδίνου που ανέλαβε να διαµορφώσει τη ∆ανειακή Σύµβαση, µε βάση απόφαση του Προέδρου του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, για να υποστηρίξει την Ελλάδα. Αυτός που χειρίστηκε την υπόθεση είναι ένας σηµαντικός εταίρος του γραφείου, ένας senior partner, και ειδικός επί των πτωχεύσεων των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Σας ευχαριστώ πολύ. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
Θα παρακαλέσω τον Καθηγητή κ. Κασιµάτη, ο οποίος έχει και την εποπτεία της Οµάδας των συναδέλφων που έχουν εξειδι36
κευτεί και ασχολούνται µε την προσφυγή που θα κατατεθεί, σε συνεργασία µε την Α∆Ε∆Υ και την Οµοσπονδία Συνταξιούχων ∆ηµοσίων Υπαλλήλων, να έλθει στο βήµα. Στην Οµάδα αυτή είναι και η κ. Τσίπρα, η κ. Κουφάκη, ο κ. Μπελαντής. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ (Καθηγητής Συνταγµατικού ∆ικαίου):
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια τα θέµατα κυριαρχίας των χωρών κρίνονται από δικηγορικά γραφεία. Γιατί; ∆ιότι και το Σχέδιο Ανάν, όπως ξέρουµε, δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου το συνέταξε. Φαίνεται ότι και την υποδούλωση της Ελλάδος πάλι δικηγορικό γραφείο την επεξεργάζεται και την απεργάζεται. ∆εν θα κάνω εισήγηση. Απλώς ήθελα να πω δυο λόγια για το σπουδαίο ρόλο που ανέλαβε ο ∆ικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο οποίος είναι γνωστός στην ιστορία του στην προάσπιση των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων. Σήµερα, νοµίζω, ο ∆ικηγορικός Σύλλογος έρχεται ακριβώς να δικαιώσει αυτή την ιστορία, γιατί και εδώ πρόκειται για προάσπιση ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου. Και είναι αξιέπαινη η διοίκησή του και ο Πρόεδρός του κ. Παξινός για αυτή την πρωτοβουλία, την οποία πρέπει να συνεχίσουν και να διευρύνουν. Χαίροµαι που απόψε βλέπω ότι σε αυτή την πρώτη µας προσπάθεια –και εγώ αισθάνοµαι συνεργάτης και υπερήφανος για αυτό το πράγµα– ακολουθεί µία διεύρυνση του προβληµατισµού. Και πράγµατι δεν είναι απλώς ένας συνταγµατικός, καθαρά νοµικός, προβληµατισµός, είναι ευρύτερος και καλύπτει όλους τους τοµείς των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστηµών και κυρίως είναι ένας προβληµατισµός βαριάς ασθένειας του πολιτικού µας συστήµατος. Βέβαια αυτή η προσπάθεια του ∆ικηγορικού Συλλόγου έφθασε στο σηµείο να χαρακτηριστεί και ως «αγοραία» χρήση του
37
Συντάγµατος. Λυπάµαι για αυτό που έγινε, αλλά ακριβώς αυτές οι συζητήσεις δείχνουν πόσο ψηλά είµαστε ακόµη οι Έλληνες στην ευαισθησία των προβληµάτων του Συντάγµατος. Θυµόµαστε οι παλιότεροι πόσο ευαίσθητοι ήµασταν παλιά για τις παραβιάσεις του Συντάγµατος. Σήµερα βλέπουµε να καταλαγιάζει αυτό το πράγµα. Αυτή η εκδήλωση του ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθηνών σηµαίνει ότι είµαστε ακόµη ζωντανοί. Η δανειακή σύµβαση –το ακούσαµε από όλους τους οµιλητές που προηγήθηκαν– είναι µία σοβαρή παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας και δεν θα πρέπει να την περνάµε ότι δεν µπορούσαµε να κάνουµε τίποτα. Και θα έλθω σε αυτό αµέσως µετά. Η προστασία της κυριαρχίας του κράτους είναι το ύψιστο αίτηµα και η ύψιστη αρχή της σύγχρονης ∆ηµοκρατίας. Αν δεν την προστατεύσουµε, αν δεν διακηρύξουµε, όταν δεν µπορούµε να κάνουµε αλλιώς, ότι αυτή παραβιάζεται ασυστόλως, τότε πρέπει να παραιτηθούµε από πολίτες. Θα ήθελα σήµερα να έχουµε µία ∆ανειακή Σύµβαση που να δώσουµε όλα τα δικαιώµατα καταπάτησης της κυριαρχίας µε την εκτέλεση αποφάσεων ξένων δικαστηρίων, όταν εµείς δεν εκτελέσαµε αποφάσεις θηριωδίας της κατοχής και µεγάλης ποδοπάτησης της ανθρώπινης υπόστασης στα εγκλήµατα εκείνα της κατοχής και αφήσαµε να περάσει η προθεσµία για να µην κάνουµε κατάσχεση σε ξένος κράτος. Αυτό το µεγάλο λάθος –και ήταν λάθος– το πληρώνουµε τώρα αντιστρόφως;
38
Το τρίγωνο της υποδούλωσης, όπως λέω εγώ, είναι τρεις ουσιαστικά συµφωνίες: – η δανειακή σύµβαση µεταξύ Ελλάδος και µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, – το τρισυπόστατο Μνηµόνιο Συνεργασίας –βάλαµε και ωραίες λέξεις– το οποίο περιλαµβάνει όλα τα µέσα εξανδραποδισµού ουσιαστικά του ελληνικού λαού και – µία Συµφωνία, η οποία είναι και ιδιόρρυθµης µορφής, µία επι-
Εδώ καταφώρως παραβιάζονται και οι τρεις λειτουργίες της κυριαρχίας του κράτους. Η εκτελεστική λειτουργία, η Κυβέρνηση –και η άσκηση κυβερνητικής πολιτικής ανήκει στις βασικές µορφές κυριαρχίες του κράτους που προβλέπεται από ειδικό άρθρο του Συντάγµατος– η νοµοθετική και η δικαστική λειτουργία. Όλες παραχωρούνται µε αυτό το τρίγωνο της υποδούλωσης. Εποµένως, ασφαλώς θα έπρεπε να κυρωθούν µε τα 3/5 του συνόλου των Βουλευτών. Το ότι προηγήθηκε νόµος µε αντιγραφή του περιεχοµένου του Μνηµονίου, πρωτοφανής καταστρατήγηση του Συντάγµατος, αυτό είναι ένα φαινόµενο, για το οποίο θα έπρεπε να θλίβεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, διότι µε τις τρεις διεθνείς συµφωνίες, αφενός µεν, δεσµεύτηκε η Ελλάδα διεθνώς απέναντι στα ξένα κράτη, στους δανειστές µας και απέναντι στο ∆ΝΤ και χωρίς την κύρωση. Επιβάλλουµε, όµως, αντισυνταγµατικά το περιεχόµενο των τριών συµβάσεων που περιέχουν όλες αυτές τις περικοπές και τους περιορισµούς της κυριαρχίας µας σε ένα απλό νόµο, για να τον περάσουµε µε απλή πλειοψηφία των παρόντων. Αυτό έγινε. Αυτό είναι βαρύτατη και κατάφωρη, κατά τη γνώµη µου, καταστρατήγηση του Συντάγµατος, διότι η συζήτηση στην Εθνική Αντιπροσωπεία –αν έχουµε ακόµη λαϊκή αντιπροσωπεία, αν
39
στολή του Υπουργού Οικονοµικών στο ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο και µία απάντηση του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου. Είναι και αυτό Συµφωνία. Για αυτό και τα τρία εκκρεµούν στην αρµόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής για να περάσουν για κύρωση. Το µεγάλο εµπόδιο φαίνεται ότι ήταν –δεν πέρασαν αµέσως για κύρωση, αλλά έγινε νόµος τελικά– πως δεν συγκεντρωνόταν εύκολα και γρήγορα –φοβάµαι κάποια στιγµή θα συγκεντρωθεί– η πλειοψηφία των 180 Βουλευτών, των 3/5 που απαιτεί ο νόµος. Και δεν πιστεύω να έχουµε και καµία µεθόδευση να πούµε ότι δεν παραβιάζεται καθόλου η κυριαρχία της Ελλάδας και εποµένως δεν χρειάζεται η πλειοψηφία των 3/5 του συνόλου των Βουλευτών.
έχουµε αντιπροσωπεία του έθνους– και η αξίωση των 3/5 του συνόλου των Βουλευτών θα φόρτιζε και τον ελληνικό λαό να µάθει τι υπογράψαµε µε τις δυνάµεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και µε το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο. Αυτό δεν έγινε. Το περιεχόµενο το πήραµε, το περάσαµε µε νόµο, αλλά εκεί που αναλάβαµε τη δέσµευση να έλθουν αύριο να µας κατασχέσουν και τη χώρα µας, αυτό δεν έχει γίνει µε τη διαδικασία που προβλέπει το Σύνταγµα. Εποµένως αυτό είναι ένα σοβαρό, κατά τη γνώµη µου, ζήτηµα συνταγµατικότητας. Το θέµα της παραίτησης από ενστάσεις, το ακούσαµε. Τι να πει κανείς; Παραίτηση από τη λαϊκή κυριαρχία επίσηµη! Εγώ νοµίζω ότι αυτό θίγει βαθύτατες αρχές του δικαίου µας –για να µην πω συγκεκριµένα πράγµατα, γιατί είναι πολύ βαριές οι προβλέψεις του ∆ικαίου σε αυτά τα πράγµατα– και θα έπρεπε ίσως να απασχολήσει την Ολοµέλεια του Αρείου Πάγου και την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Εποµένως, είναι ένα ζήτηµα σοβαρό, γιατί τέτοια παραίτηση δεν µπορεί να γίνει και όταν µάλιστα δεν έχουµε την κύρωση της Βουλής. Τουλάχιστον για αυτό, θα έπρεπε να είχε περάσει. Γιατί αν είχαµε την κύρωση της Βουλής προηγουµένως, αυτό θα µπορούσε να καλυφθεί µε τη φόρµουλα ότι υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 28 του Συντάγµατος, που προβλέπει παραχώρηση κυριαρχίας. ∆εν καλύπτεται από το άρθρο 28 του Συντάγµατος η δυνατότητα αυτή, να προβαίνει σε κατάσχεση ακόµη και αντικειµένων που εκφράζουν την κυριαρχία του κράτους. Αυτό δεν καλύπτεται. Μόνο αρµοδιότητες προβλέπει να παραχωρούνται. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, θα είχαµε τουλάχιστον ένα πέπλο να σκεπάσουµε αυτή την παραίτηση. Και όµως δεν έγινε. Να δούµε πότε θα γίνει επιτέλους η κύρωση στη Βουλή αυτών των συµβάσεων. Αλλά τους ξένους δεν τους ενδιαφέρει, γιατί έχουν τα δικαιώµατα εκ των συµβάσεων. Ο Ελληνικός Λαός δεν τα έχει. Ο Ν. 3845/2010 –και χαίροµαι που το άκουσα από τον κ. Χρυσόγονο– είναι πράγµατι αντισυνταγµατικός και ως νόµοςπλαίσιο. Είναι κρίµα που δεν έχει δεχθεί ίσως ακόµη το Συµβούλιο
40
της Επικρατείας να κρίνει και απευθείας νόµο. Αλλά δεν µπορεί να σταθεί µε καµία διάταξη, ούτε και µε το άρθρο 24 του Συντάγµατος. Φθάνουµε στο ερώτηµα που έθεσε και η κ. Σέππαρντ. «Μπορούσαµε να κάνουµε αλλιώς»; Αυτό είναι ένα επικίνδυνο ερώτηµα που θέτουµε και οδηγεί στη µοιρολατρία. Βεβαίως και µπορούσαµε να κάνουµε αλλιώς, βεβαίως και θα µπορούσαµε να είχαµε διαφορετική πολιτική. ∆εν λέω µόνο την αναδιαπραγµάτευση του χρέους, η οποία και αυτή δεν εξαρτάται µόνο από µας, αλλά µπορούσαµε τα χρήµατα αυτά, αντί να προβούµε σε περικοπές των µισθωτών και των συνταξιούχων, δηλαδή της πιο αδύνατης πλευράς του ελληνικού λαού, να τα πάρουµε από άλλες κατηγορίες κερδοφόρων επιχειρήσεων πάνω από ορισµένο επίπεδο κέρδους, για να µη θίξουµε τη φερεγγυότητα του επιχειρηµατικού κόσµου. Και υπήρχαν πολλές δυνατότητες. Μπορούσαµε αµέσως –δεν το κάναµε δυστυχώς– να εισπράξουµε τη φοροδιαφυγή, η οποία από µόνη της κάλυπτε το πρόβληµα. Τίποτα δεν έχουµε κάνει µέχρι σήµερα πάνω σε αυτό τον τοµέα, όπως δεν κάναµε τίποτα στον τοµέα της διαφθοράς. Η παρανοµία αυτή τη στιγµή συνεχίζεται και µάλιστα αυξηµένη, διότι κοιτάζουν µήπως διορθωθεί τίποτα. ∆εν θα διορθωθεί τίποτα. Θα τους καθησυχάσουµε, µη φοβούνται. Εδώ δεν καταφέραµε ακόµη να βάλουµε διπλογραφικό σύστηµα στα µεγάλα νοσοκοµεία, δηλαδή το σύστηµα που έχει ο µπακάλης της γειτονιάς. Είχαµε χίλιους τρόπους να παρακάµψουµε το πρόβληµα. Αλλά η πολιτική –όχι µόνο η Ελληνική και η ∆ιεθνής και Ευρωπαϊκή έχει τις ρίζες της και στην Αµερικανική ήπειρο, τη Βόρεια Αµερική– είναι πολιτική η οποία πρέπει να πλήττει τα κατώτερα στρώµατα. Θα πρέπει να κλείσουµε τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις. Αυτός είναι ο στόχος. Εγώ δεν θέλω να µπω σε αυτά τα ζητήµατα, είναι άλλοι αρµοδιότεροι εµού. Εκείνο που θέλω να πω είναι ότι δεν ρωτάµε αν είχαµε άλλη λύση. Είχαµε λύσεις και το λένε καθηµερινώς οι έγκριτοι οικονοµολόγοι, οι οποίοι συνεχώς πληθαίνουν και λένε ότι είναι λάθος η
41
πολιτική αυτή που εφαρµόστηκε στην Ελλάδα. Έχουµε τα συγκριτικά στοιχεία ότι το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο όπου πήγε, βούλιαξε τη χώρα ακόµη βαθύτερα. Και αυτό δεν το εξηγούµε και παρόλα αυτά πάµε σε αυτή την πολιτική. Με αυτά τα λόγια θα ήθελα να τονίσω τη σηµασία αυτής της προσπάθειας που κάνουµε να δείχνουµε ότι θυµόµαστε ακόµη τα ανθρώπινα δικαιώµατα, ότι θυµόµαστε ακόµη την εθνική κυριαρχία. Ευχαριστώ πολύ. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
Παρακαλώ να έλθει στο Βήµα ο κ. Ηλιόπουλος, Γενικός Γραµµατέας της Α∆Ε∆Υ. ΗΛΙΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ (Γενικός Γραµµατέας Α∆Ε∆Υ):
Ξεκινώ µε την τελευταία παράγραφο του καθηγητή κ. Κασιµάτη και λέω ότι συµφωνώ και προσυγράφω. Θα ήταν έλλειµµα να µην καταθέσω την αµέριστη υποστήριξή µας και να µη συγχαρώ τον Πρόεδρο του ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Παξινό, λέγοντας ότι, εµείς τουλάχιστον από την πλευρά µας, θα είµαστε µέχρι το τέλος συµπαραστάτες, συναγωνιστές και είµαστε βέβαιοι ότι στο τέλος ο λαός µας θα νικήσει, γιατί ο λαός είναι αυτός που τραβάει αυτά που τραβάει. Θέλω να πω στην κ. Σέππαρντ –όπου πολύ ωραία και ανάγλυφα µε τη Σωκρατική µαιευτική µέθοδο µας οδήγησε ασφαλώς στην πραγµατικότητα– ότι απόλυτα συµφωνούµε και σε αυτή την κατεύθυνση κινούµαστε όλοι. Στον κ. Κασιµάτη θα πω ότι δεν θα αποδεχθούµε την έκκληση για σταµάτηµα των αγώνων. Αυτός ο λαός έχει το αισθητή42
ριο της αντίστασης και της αντίδρασης, έχει την περηφάνια της καταγωγής του, έχει τη µεγάλη προσφορά στην παγκόσµια κοινωνία –το αναγνωρίζει όλη η ανθρωπότητα– και δεν πρόκειται να ζυγίσει την υποταγή του και το έλλειµµα της ελευθερίας του για το οποιοδήποτε δάνειο. Αν είχε κάνει τέτοιους συµβιβασµούς, να είστε βέβαιοι ότι ακόµη θα ήµασταν κάτω από το ζυγό της τουρκοκρατίας. ∆εν το έχει κάνει, δεν θα το κάνει, θα συνεχίσει τον αγώνα και θα ξεσηκώσουµε και όλη την Ευρώπη σε αυτή την προσπάθεια. ∆εν θα δεχθούµε, σε καµιά περίπτωση, να συµβιβαστούµε µε το ξεπούληµα – αυτό που ακούσατε προηγουµένως. Η πατριωτική έκκληση του κ. Μπέη, οφείλω να πω, ξεσήκωσε την ψυχή µου και την καρδιά µου και επαναστάτησαν σε αυτή την προσπάθεια της µείωσης του πατριωτισµού και της εθνικής περηφάνιας που πρέπει να έχουµε όλοι. Επίσης, θέλω να συγχαρώ του κ.κ. Χρυσόγονο και Μαριά για την αποκαλυπτική εισηγητική τους παρουσία εδώ και πάνω απ’ όλα να τους πω ότι το δεύτερο σκέλος, το ανατρεπτικό, που είναι το ζητούµενο αυτή τη στιγµή για όλους, µε εκφράζει απόλυτα και εκφράζει το λαό µας και θα τον εκφράσει µέχρι το τέλος. Θα το ανατρέψουµε, όπως πολύ καλά το είπατε. Κύριε Χρυσόγονε, δεν ξέρω αν είναι απαραίτητο να µάθει ο Ελληνικός Λαός όλα αυτά που αποκαλύψατε. Αν πράγµατι µάθει ο λαός µας αυτές τις συµφωνίες και αυτές τις συνέπειες και την ισοπέδωση που έρχεται, δεν θα µείνει λίθος πάνω σε λίθο. Λέω «δεν ξέρω», βάζω ένα ερωτηµατικό, γιατί δεν ξέρω ποιες θα είναι οι συνέπειες, γιατί δεν θα µπορούσε –έτσι εγώ εκτιµώ– ένας Έλληνας πατριώτης, ηγέτης της Ελλάδας να κάνει τέτοιες συµφωνίες. Ο οποιοσδήποτε θέλει να µας φέρει µοντέλα είτε από τη Σκανδιναβία, είτε από την Αµερική, είτε από οποιαδήποτε χώρα, δεν έχει καµιά σχέση µε τον Ελληνισµό, δεν γνωρίζει και δεν αναγνωρίζει τη µεγάλη προσφορά σε όλους αυτούς τους λαούς που σήµερα θέλουν να µας επιβάλουν απόψεις. Η «τρόικα» απαιτεί µε αυτή την πολιτική της να εισπράξει,
43
εξυπηρετώντας συµφέροντα δανειστών. ∆υστυχώς και ένα κοµµάτι των µεγάλων επιχειρηµατιών έχει συµφωνήσει απόλυτα προς αυτή την κατεύθυνση, παρά το ότι βλέπει, όπως πολύ καλά το είπατε, πως αν τώρα είµαστε άσχηµα, στα επόµενα δύο, τρία χρόνια τα πράγµατα θα είναι πολλαπλάσια χειρότερα. Ταµειακές ανάγκες εξυπηρετούν, για να λειτουργήσουν σε µία χρονική στιγµή και να ανταποκριθούν σε αυτά τα οποία οι κύριοι δανειστές, τοκογλύφοι, κερδοσκόποι, που κυριαρχούν ακόµη και στην πατρίδα µας, µας έχουν υποχρεώσει να το κάνουµε και δεν βλέπουν ότι η Ελληνική Οικονοµία καταρρέει –και το βλέπετε όλοι– το ένα µετά το άλλο τα καταστήµατα κλείνουν και οι εργαζόµενοι συνεχώς αυξάνονται, προσθέτοντας την παρουσία τους στην ανεργία. Η κατάσταση θα χειροτερεύσει πολύ περισσότερο, όταν αυτά που ψηφίστηκαν ακόµη και σήµερα θα µπουν στη διαδικασία της εφαρµογής. Η µείωση των µισθών, η ακρίβεια, η µείωση των συντάξεων, η καινούργια µείωση που έρχεται, η ανατροπή του οικοδοµήµατος του ασφαλιστικού, που αφορά σχεδόν το σύνολο του Ελληνικού Λαού, εκτός από ελάχιστους, θα δηµιουργήσει µεγάλες αναταράξεις. Και για αυτό που λένε «να µειώσουµε το δηµόσιο τοµέα», ο κ. Μαριάς είπε: «Μα, γιατί µιλάτε»; Μιλάτε να µην έχουµε εκπαιδευτικούς για να µη µάθουν γράµµατα τα περισσότερα παιδιά του Ελληνικού Λαού; Να µην έχουµε δηµόσια νοσοκοµεία και γιατρούς, για να δηµιουργήσουµε περισσότερα νεκροταφεία; Να µην έχουµε καθαριστές, για να ξεβρωµίζουν τις πόλεις και να γεµίσουµε αρρώστιες από τις βρωµιές; Να µην έχουµε αστυνοµικούς; Είναι 8.000 λιγότεροι και εµείς απαιτούµε από αυτούς τους ανθρώπους να αντιµετωπίσουν την εγκληµατικότητα και τα προβλήµατα που δυστυχώς έχει γεννήσει αυτή η πόλη και δεν µπορούµε να κυκλοφορήσουµε αυτή τη στιγµή στο κέντρο της Αθήνας. Αυτή είναι η αντίληψή τους, πώς θα στύψουν σαν λεµόνι τον Ελληνικό Λαό, αλλά δεν πρόκειται µε αυτή την πολιτική να δηµιουργήσουν προϋποθέσεις αλλαγής αυτής της αρρωστηµένης οικονοµικής
44
τους πολιτικής, που µόνο στόχο έχει να τα παίρνουν συνεχώς από το συγκεκριµένο κοµµάτι του Ελληνικού Λαού, το πιο αδύνατο. Για αυτό, κύριε Πρόεδρε, χωρίς καµιά υποχώρηση, συνεχίζουµε µέχρι το τέλος, γιατί τα χαρακτηριστικά είναι και πολιτικά και κοινωνικά και οικονοµικά και ο λαός περιµένει τη βοήθειά µας. Η ελπίδα θα πολλαπλασιάσει την παρουσία του κόσµου και η δύναµή της θα είναι καταλυτική προς κάθε κατεύθυνση. Και προφανώς οι νοµικοί µας θα είναι αυτοί που θα αναδείξουν και το δρόµο της ∆ικαιοσύνης, η οποία –είµαστε βέβαιοι– θα αποδώσει τα δίκαια στο λαό µας και θα µας απαλλάξει από όλη αυτή την εξάρτηση. Ευχαριστώ. ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΞΙΝΟΣ (Πρόεδρος ∆ΣΑ):
Θα δοθεί ο λόγος στον κ. Παναγιώτη Βαβουγιό, Πρόεδρο της Οµοσπονδίας Συνταξιούχων ∆ηµοσίων Υπαλλήλων, που είναι και συνεργάτες σε αυτή την προσπάθεια που κάνουµε. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΒΟΥΓΙΟΣ (Πρόεδρος της Οµοσπονδίας Συνταξιούχων ∆ηµοσίων Υπαλλήλων):
Κύριε Πρόεδρε, Κύριοι καθηγητές, Απόψε µου δόθηκε η ευκαιρία να ακούσω πάρα πολλά πράγµατα, τα οποία θα έπρεπε να µάθει όλος ο Ελληνικός Λαός. Αυτές ήταν οι σοφές απόψεις καθηγητών οι οποίοι διέτριψαν πάνω στο Μνηµόνιο, το οποίο δηµιουργεί µία φοβερή κατάσταση, όχι µόνο για τη χώρα µας, αλλά και για το λαό µας. Ειδικώς εµείς οι µικροσυνταξιούχοι του ∆ηµοσίου –είναι η πιο αδύναµη τάξη, είναι αυτή που υπέστη τα πάνδεινα από αυτό το
45
Μνηµόνιο και από το «τσουνάµι» που έπεσε επάνω της– βρισκόµαστε και µε το καινούργιο νοµοσχέδιο, που ψηφίστηκε δυστυχώς χθες, σε µία πολύ άσχηµη κατάσταση. ∆εν θα µιλήσω γενικώς. Θα αναφερθώ στο θέµα των άγαµων θυγατέρων, οι οποίες µένουν κυριολεκτικά στο δρόµο, αφού τους δίνουν µία σύνταξη πείνας 360 ευρώ και εφόσον είναι πάνω από 50 ετών. Αυτές που είναι κάτω των 50 ετών, τι θα γίνουν; Θα γίνουν επαίτες, ή θα πηγαίνουν στο φιλόπτωχο ταµείο της ενορίας τους; Αυτά τα πράγµατα είναι αποκυήµατα µιας Κυβέρνησης, η οποία, δυστυχώς, σήµερα µας σέρνει κάτω από το Μνηµόνιο, το οποίο µόνη της ψήφισε και όπως είπαν οι προλαλήσαντες οµιλητές, είναι ό,τι χειρότερο υπήρξε για τη χώρα µας, αφού δηµιουργεί εκείνες τις προϋποθέσεις να καταλάβουν οι ξένοι την κυριαρχία µας. ∆εν θέλω να αναφερθώ σε αυτά τα θέµατα, γιατί τα ανέλυσαν πολύ καλά οι καθηγητές. Θα ήθελα να παρακαλέσω τον Πρόεδρο του ∆ΣΑ και τους κυρίους καθηγητές αυτά που είπαν να γίνουν ένα εγχειρίδιο και εµείς οι συνταξιούχοι θα το κυκλοφορήσουµε σε όλη την Ελλάδα –αναλαµβάνουµε αυτή την υποχρέωση– γιατί θα µπορέσει όλος ο Ελληνικός Λαός να µάθει ότι αυτό το τσουνάµι, η λαίλαπα, η καταιγίδα, που µας ήλθε, οφείλεται στην Κυβέρνηση, η οποία σήµερα µας κυβερνά και για άγνωστους σκοπούς µας οδήγησε σε αυτή την κατάσταση. Τι να σας πω; Έρχονται στην Οµοσπονδία άνθρωποι και κλαίνε. Θα σας πω ένα παράδειγµα, που το είπα και στη Βουλή. Ήλθε ένας ηλικιωµένος και µου λέει: «Η κόρη µου είναι 58 ετών. ∆εν µπόρεσε να παντρευτεί, δεν µπόρεσε να βρει µία δουλειά. Τι θα γίνει όταν πεθάνω; Η προϋπόθεση για να πάρουν τη σύνταξη του πατέρα τους είναι µέχρι τέλος του 2010. Θα πρέπει να αυτοκτονήσω φέτος, για να µπορέσει η κόρη µου να πάρει τη σύνταξή µου»; Σκεφτείτε σε ποιο σηµείο έφθασαν οι άνθρωποι αυτοί. Εκεί τους οδήγησε η Κυβέρνηση µε τα µέτρα και µε το χθεσινό νόµο που ψήφισε.
46
47