ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ CCBE, 23 Φεβρουαρίου 2017
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2017 διεξήχθη στην Βιέννη η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής (Standing Committee) του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE). Στη συνεδρίαση συμμετείχε η Ελληνική Αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Σύμβουλο κ. Παναγιώτη Περάκη.
Μετά από την αρχική ενημέρωση και τα διαδικαστικά, το πρώτο θέμα που απασχόλησε τη συνεδρίαση ήταν το ζήτημα της πιθανής αλλαγής της ονομασίας του CCBE, προκειμένου να καταστεί πιο εύχρηστη και αναγνωρίσιμη. Αποφασίστηκε η δημιουργία μιας ad hoc Ομάδας Εργασίας γι αυτό, στην οποία, μετά από πρόταση της Ελληνικής Αντιπροσωπείας, θα συμμετέχει και ο κ. Ε. Τσουρούλης.
Στη συνέχεια υπήρξε εκτενής ενημέρωση για την εν εξελίξει διαβούλευση της Επιτροπής σχετικά με τα αντικίνητρα για δικηγόρους και άλλους στις υποθέσεις επιθετικών μορφών φοροαποφυγής. Εκπονείται σχετικό σχέδιο θέσεων του CCBE, το οποίο επιδιώκεται να διασφαλίζει τη θέση των δικηγόρων.
Κατόπιν έγινε συζήτηση σχετικά με την πιθανή αλλαγή ημερομηνίας για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικηγόρου. Συγκεκριμένα, επειδή η ημέρα που έχει ορισθεί (10η Δεκεμβρίου κάθε χρόνου) συμπίπτει με την ημέρα εορτασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προτάθηκε να ορισθεί άλλη ημέρα και, συγκεκριμένα, η 25η Οκτωβρίου. Διεξήχθη ψηφοφορία, κατά την οποία η Ελληνική πλευρά τάχθηκε υπέρ της θέσης να παραμείνει η 10η Δεκεμβρίου, αλλά πλειοψήφησε η 25η Οκτωβρίου, κατά την οποία εφεξής θα εορτάζεται η Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικηγόρου.
Ακολούθως υπήρξε ενημέρωση για τις εργασίες των διαφόρων Επιτροπών και Ομάδων Εργασίας του CCBE. Αρχικά η ενημέρωση αφορούσε τη δραστηριότητα του Ιδρύματος Ευρωπαίων Δικηγόρων που έχει ιδρύσει το CCBE και τα διάφορα προγράμματα που έχει αναλάβει, ενώ εγκρίθηκε η μελέτη για την υλοποίηση του προγράμματος FAL 3 (Find-A-Lawyer 3).
Ακολούθως έγινε ενημέρωση για τις εργασίες της Ομάδας Εργασίας για το ΒΡΕΧΙΤ, κατά την οποία ο εκπρόσωπος της Ιρλανδίας τόνισε την ανάγκη παροχής ταχύτερων διευκρινήσεων εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου, αντίστοιχες δε απόψεις διατυπώθηκαν και από άλλες Αντιπροσωπείες.
Στη συνέχεια έγινε ενημέρωση εκ μέρους της Επιτροπής για τα θέματα Μετανάστευσης σχετικά με το σχέδιο Κανονισμού, το οποίο ιδρύει μία κοινή διαδικασία διεθνούς προστασίας, εγκρίθηκαν δε οι θέσεις του CCBE για το θέμα, στην εκπόνηση της οποίας είχε ενεργή συμμετοχή και η Ελληνική Αντιπροσωπεία με τη συνδρομή της Αγγελικής Νικολοπούλου.
Κατόπιν έγινε ενημέρωση εκ μέρους της Επιτροπής για την Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη (Access to Justice). Συγκεκριμένα, στην ημερήσια διάταξη υπήρχαν δύο θέματα της συγκεκριμένης Επιτροπής, εκ των οποίων το πρώτο αφορούσε στο ερωτηματολόγιο που έχουν συντάξει και αποστείλει ο ευρωπαϊκός φορέας των δικαστών (European Network of Councils for the Judiciary) μαζί με το ELI (European Law Institute), σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ παραδοσιακής και νέων μορφών απονομής της Δικαιοσύνης και στα ζητήματα που ανακύπτουν από τη χρήση την εναλλακτικών μορφών επίλυσης των διαφορών. Επ΄αυτού, ο Πρόεδρος της Επιτροπής κ. Παναγιώτης Περάκης ενημέρωσε ότι δεδομένου ότι πολλές από τις ερωτήσεις του συγκεκριμένου ερωτηματολογίου αποτελούν ουσιαστικά κρίσεις ή απόψεις του απαντώντος (π.χ. υπάρχει η ερώτηση εάν σε ορισμένες διαδικασίες πρέπει ή όχι να είναι υποχρεωτική η προσφυγή σε τέτοιες διαδικασίες ή, σε άλλη περίπτωση, εάν τα ρίσκα είναι ή όχι σημαντικά σε ορισμένου τύπου μεθόδους επίλυσης διαφορών –DRPs-) και επειδή σε πολλές απ΄ αυτές δεν υπάρχουν διαμορφωμένες θέσεις του CCBE και, άρα, οι όποιες απαντήσεις θα είναι αυθαίρετες και όχι εγκεκριμένες, μετά από σχετική συζήτηση στη συνεδρίαση της Επιτροπής, αποφασίστηκε να σταλεί μία γενική τοποθέτηση επί του ερωτηματολογίου με βάση τις γενικές απόψεις που έχουν κατά καιρούς υιοθετηθεί από το CCBE σε σχέση γενικά με τα ζητήματα αυτά και όχι ξεχωριστές απαντήσεις σε καθένα από τα ερωτήματα. Το άλλο θέμα αφορούσε στη μελέτη για τη Νομική Βοήθεια. Ο κ. Περάκης ενημέρωσε ότι επί του σχετικού λεπτομερούς ερωτηματολογίου που είχε καταρτίσει η Επιτροπή A2J λήφθηκαν απαντήσεις από 32 χώρες, οι οποίες στη συνέχεια οργανώθηκαν κατά τρόπο συγκροτημένο, ανά ειδικότερο θέμα, κεφάλαιο, ερωτήματα κλπ., κάτι που ήδη έχει μια πολύ σημαντική πληροφοριακή αξία, αφού ουσιαστικά αποτελεί μία πλήρη βάση δεδομένων για τα διάφορα συστήματα νομικής βοήθειας σε όλες αυτές τις χώρες, τον τρόπο λειτουργίας τους, την χρηματοδότησή τους, την διοίκησή τους, τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο θεσμό, τους τομείς που καλύπτει η νομική βοήθεια ανά χώρα, ποιοι δικαιούνται να είναι πάροχοι αυτών των υπηρεσιών και με ποιες διαδικασίες, ποια η αμοιβή τους κλπ, επιπλέον δε αυτών παρατίθενται συγκεκριμένα σχόλια, επισημαίνονται αδυναμίες και δυσλειτουργίες και, σε ορισμένα ζητήματα, διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις. Το επόμενο βήμα θα είναι η ολοκλήρωση της ανάλυσης η οποία γίνεται σ΄ αυτό το πρωτότυπο υλικό από τους experts που, σε συνεργασία με την Γραμματεία του CCBE, εθελοντικά συνδράμουν την Επιτροπή A2J επί τούτου. Τελικός σκοπός είναι να συνταχθεί ένα επικαιροποιημένο σχέδιο θέσεων του CCBE για τη νομική βοήθεια, με νέες Συστάσεις αναμόρφωσής της, το οποίο θα τεθεί προς έγκριση σε κάποια επόμενη συνεδρίαση της Ολομέλειας ή της Διαρκούς Επιτροπής. Στόχος είναι αυτό το σχέδιο να είναι έτοιμο από την Επιτροπή A2J έως το ερχόμενο καλοκαίρι.
Στο σημείο αυτό ετέθη από τον κ. Περάκη το ζήτημα που προέκυψε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής της προηγούμενης ημέρας, σχετικά με το ερωτηματολόγιο που έχει αποστείλει στο CCBE το European Network of Councils for the Judiciary, με συγκεκριμένα ερωτήματα που αφορούν στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Το ερωτηματολόγιο αυτό –το οποίο έχει ήδη απαντηθεί από τους δικαστές, μεμονωμένα, με ίδιο ακριβώς περιεχόμενο- προορίζεται να απαντηθεί ατομικά από τους ευρωπαίους δικηγόρους, από όποιον δηλαδή μεμονωμένο δικηγόρο το επιθυμεί, αυτό δε που ζητείται από την Επιτροπή A2J είναι να βρει τον καλύτερο τρόπο και να διακινήσει το ερωτηματολόγιο ώστε να το καταστήσει προσβάσιμο, μέσω των εθνικών Δικηγορικών Συλλόγων, σε όλους τους ενδιαφερόμενους δικηγόρους. Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή γενική ήταν η διαπίστωση για τη μεγάλη σημασία του θέματος, ήτοι της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, η οποία εξετάζεται με πολλά και συγκεκριμένα ερωτήματα στο ερωτηματολόγιο (π.χ. αν ο απαντών δικηγόρος έχει διαπιστώσει στη χώρα του παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας στο έργο των δικαστών, για το ρόλο του τύπου κλπ), όπως επίσης και ότι η σημασία του συγκεκριμένου θέματος γίνεται ακόμη μεγαλύτερη την τρέχουσα χρονική περίοδο, που λαμβάνονται πολλές καταγγελίες από ορισμένες χώρες για συντελούμενες παραβιάσεις στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Πλην όμως, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής A2J, η εκπρόσωπος της Αυστριακής Αντιπροσωπείας διατύπωσε την αντίθεσή της στην ανάληψη αυτού του έργου, επειδή κατ΄ αυτήν ενέχει έντονο πολιτικό χαρακτήρα και οι απαντήσεις δεν ήταν δυνατόν να ελεγχθούν, για τους λόγους δε αυτούς δεν θα έπρεπε το CCBE κατά τη γνώμη της να εμπλακεί. Αφού ο κ. Περάκης ενημέρωσε για την παραπάνω άποψη, εξέφρασε τη γνώμη –η οποία ήταν και θέση της πλειοψηφίας των μελών της Επιτροπής- ότι το έργο που αναλαμβάνει το CCBE (της διακίνησης του ερωτηματολογίου και της συλλογής των απαντήσεων των μεμονωμένων δικηγόρων) δεν αφορά καθόλου στο περιεχόμενο των απαντήσεων, το οποίο βεβαίως το CCBE δεν ελέγχει, αλλά ούτε και έχει κάποιο λόγο να θέλει να ελέγξει. Ενόψει αυτού και της κεφαλαιώδους σημασίας του θέματος της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης για τους δικηγόρους, πρότεινε να υπάρξει ανταπόκριση στο αίτημα των δικαστών και να προχωρήσει το ερωτηματολόγιο, επισημαίνοντας ακόμη ότι τυχόν άρνηση θα επέφερε πλήγμα στις σχέσεις με τους δικαστές, τη στιγμή μάλιστα που για πρώτη φορά οι ευρωπαίοι δικαστές απευθύνθηκαν στους δικηγόρους ζητώντας τις απόψεις τους για ένα τόσο σοβαρό θέμα, το οποίο καίρια τους αφορά. Ακολούθως τον λόγο ζήτησε και έλαβε η εκπρόσωπος της Αυστρίας, η οποία επανέλαβε την παραπάνω άποψή της και πρότεινε αντί διακίνησης του ερωτηματολογίου να σταλεί μία επιστολή από το CCBE που θα διατυπώνει την θέση του υπέρ της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και θα εξηγεί ότι δεν επιθυμεί να εμπλακεί με την διακίνηση του ερωτηματολογίου. Με την άποψη της Αυστρίας συμφώνησε και η εκπρόσωπος της Πολωνίας, η οποία ζήτησε και πήρε τον λόγο. Κατόπιν τον λόγο ζήτησε και πήρε ξανά ο κ. Περάκης, ο οποίος αναφερόμενος στην πρόταση της Αυστρίας για αποστολή επιστολής επεσήμανε πως, κατά τη γνώμη του, μια τέτοια επιστολή δεν θα είχε την παραμικρή αξία, αφενός διότι είναι αυτονόητο για όλους και όχι ζητούμενο πως το CCBE τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, αφετέρου δε διότι κάτι τέτοιο δεν θα πρόσφερε σε τίποτα ως προς αυτό που ερευνά ο φορέας των δικαστών. Αυτό που θέλουν να μάθουν από τους ίδιους τους δικηγόρους ανά χώρα –και όχι από επίσημους φορείς ή το κράτος- είναι τι έχουν οι ίδιοι διαπιστώσει να συμβαίνει ως προς την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, το οποίο ασφαλώς είναι διαφορετικό σε κάθε χώρα. Συνεπώς, η αντιπρόταση της Αυστρίας θα έπρεπε ν΄ απορριφθει, κατά τον κ. Περάκη. Ακολούθως τον λόγο ζήτησαν και έλαβαν οι εκπρόσωποι της Γαλλίας, της Ιρλανδίας και της Νορβηγίας, οι οποίοι συμφώνησαν με τις θέσεις του κ. Περάκη. Το ζήτημα τελικά ετέθη σε ψηφοφορία κατά την οποία με μεγάλη πλειοψηφία (μειοψήφησαν μόνο η Αυστρία και η Πολωνία) αποφασίστηκε να προχωρήσει η αποστολή του ερωτηματολογίου από το CCBE.
Στη συνέχεια υπήρξε ενημέρωση από τις Επιτροπές Ποινικού Δικαίου και Training. Ως προς την τελευταία, έγινε ενημέρωση για την υπογραφή εκ μέρους πολλών εθνικών Συλλόγων του Μνημονίου Αμοιβαίου Αναγνώρισης που έχει καταρτίσει το CCBE, σύμφωνα με το οποίο και υπό τους εκεί προβλεπόμενους όρους, επαγγελματική εκπαίδευση δικηγόρου που έχει λάβει χώρα σε κάποια χώρα αναγνωρίζεται και στις άλλες που έχουν συμβληθεί, σαν η εκπαίδευση αυτή να είχε πραγματοποιηθεί σ΄ αυτές. Ο κατάλογος των συμβαλλομένων χωρών είναι ανοικτός, οπότε όταν και στην Ελλάδα θεσμοθετηθεί αντίστοιχη διαδικασία διαρκούς επαγγελματικής εκπαίδευσης των δικηγόρων, θα είναι δυνατή η συνυπογραφή του παραπάνω Μνημονίου.
Αυτά ήταν τα κυριότερα θέματα της συνεδρίασης.
